Տպել
60-ամյա Անժելա Ռուստամովան դեռեւս չի կարողանում մոռանալ 1975 թվականի այն օրը, երբ 32-ամյա վարսավիր Վագիֆ Ռուստամովը եկավ, 18-ամյա Անժելային ամուսնության առաջարկություն արեց եւ խոստացավ համատեղ երջանիկ կյանք:
Այն ժամանակ երիտասարդ Անժելան օրեր էր հաշվում հանդիպելու իր սիրեցյալ Վագիֆին` Վրաստանում ապրող էթնիկ ադրբեջանցուն, ով տեսակցության էր գալիս Անժելային իր ծննդավայր Ալավերդիում:
Չնայած ընտանիքների եւ հասարկության կողմից ճնշումներին, Անժելան եւ Վագիֆն ամուսնացան եւ նրանց սիրո պատմությունը տեւեց 42 տարի:
Երիտասարդությունը հիշելիս` Ռուստամովան ասում է, որ երբեք չէր պատկերացնի, թե կսիրահարվեր ադրբեջանցու: Իր խոսքերով բավականին լավատեղյակ էր երկու ժողովուրդների անցյալից. «Խանութներում, փողոցներում եւ այլ հանրային վայրերում, ես միշտ վիճում էի Հայաստան այցելող ադրբեջանցիների հետ, որովհետեւ շատ երիտասարդ էի»,-ասում է նա` շարունակելով, որ ամեն ինչ փոխվեց, երբ Ալավերդիի շուկայում հանդիպեց Վագիֆ Ռուստամովին: Այստեղ պարբերաբար առեւտուր անելու էին գալիս Վրաստանում ապրող էթնիկ ադրբեջանցիները:
Իր ամուսնու բնակավայրում` Վրաստանի Սադախլո գյուղում, որը հիմնականում բնակեցված է էթնիկ ադրբեջանցիներով եւ գտնվում է Հայաստանի հետ սահմանին, ամուսնությունից հետո զույգը սովորեց եւ ընդունեց մեկը մյուսի լեզուն, ավանդույթներն ու կրոնը: Նշում էին թե հայկական եւ թե ադրբեջանական տոները:
Այսօր «Անժելա» անվան փոխարեն, Ռուստամովայի ադրբեջանցի ընկերները նրան դիմում են «Այնա» անունով. ավանդական ադրբեջանական անուն է, որը թարգմանաբար նշանակում է հայելի:
«Ամուսնությունից հետո ես հասկացա, թե որքան նման ենք իրար»,-ասում է Ռուստամովան` հավելելով, որ նա եւ իր ամուսինը նույնիսկ համաձայնության են եկել տոլմայի վերաբերյալ:
«Երկու ազգերն էլ պնդում են, որ լավաշը եւ տոլման իրենց ազգային ուտելիքն է: Մեր մշակույթը եւ ավանդույթները իրար շատ նման են»,-ասում է Ռուստամովան` անհեթեթ համարելով խոհանոցի վերաբեյալ նմանատիպ վեճերը:
«Ի՞նչ նշանակություն ունի, թե ում է այն պատկանում: Վերջիվերջո դա ընդհամենն ուտելիք է»,-ասում է նա:
Սակայն 80-ականների վերջին հայերի եւ ադրբեջանցիների միջեւ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ծավալված կոնֆլիկտը զույգի կյանքն ավելի բարդացրեց:
Սադախլոյի որոշ գյուղացիներ սկսեցին ճնշումներ գործադրել Վագիֆ Ռուստամովի վրա, որպեսզի վերջինս բաժանվի իր կնոջից: Բազմաթիվ բարեկամներ եւ հարեւաններ խորհուրդ տվեցին Անժելային հետ ուղարկել Հայաստան:
«Նույնիսկ տեղական ինքնակառավարման մարմնի ղեկավարն է թակել մեր դուռը եւ հայտարարել, որ ուզում է մեր բաժանումը»,-հիշում է Ռուստամովան` նշելով, որ իրենք, նախընտրել են բողոք չհայտնել պաշտոնյայի պահվածքի վերաբերյալ:
Սակայն ժամանակի ընթացքում տեղացիների կասկածները Ռուստամովայի վերաբերյալ ցրվեցին:
«Այն մարդիկ, ովքեր մտածում էին, թե մեր հարաբերությունները կվատանա միմյանց նկատմամբ, մտափոխվեցին: Ես չեմ նեղանում, նրանք պարզապես չէին հավատում, որ մենք այդքան երջանիկ կլինենք միասին: Բայց ես ուրախ եմ, որ մեր սերը հաղթահարեց ամեն ինչ»:
Ամբողջությամբ՝ chai-khana.org
