«Օդանավն օդաչուները չէին կարող առևանգել, սա պլանավորված գործարք է». Հակոբ Ճաղարյան

Գործող ավիացիոն իշխանությունների լուծարումն արդեն հրամայական է: Այս մասին իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է ՀՀ վարչապետի նախկին խորհրդական, ավիատոր Հակոբ Ճաղարյանը՝ անդրադառնալով Boeing 737 ինքնաթիռի Իրանում հայտնվելու իրավական կողմին:

«Օդանավի

Առևանգու՞մ,

Խաբեությու՞ն,

Թե Պրոֆեսիոնալ Անճարակություն

(վերջաբան)

Նախորդ գրառումներում անդրադարձել եմ հայկական գրանցմամբ Բոինգ-737 օդանավի` Տալլինից ուկրաինական «Անտոնով» (Հոստոմել) ՄԵԿ թռիչքի թույլտվությունով, բայց արդյունքում բուլղարական Վառնայով Թեհրանում` նշանակետից մոտ 2500 կմ հեռու հայտնվելու հիմնական տեխնիկական խնդիրներին:

Էսօր կավարտեմ էս մութ պատմության վերլուծությունը, անդրադառնալով կատարվածի իրավական կողմին:

Ցանկացած երկրի ավիացիոն իշխանությունների խնդիրն է`

1.Թռիչքային Անվտանգության,

2.Ավիացիոն անվտանգության,

3.Թռիչքային պիտանիության հավաստագրման,

4. Օդանավակայանների և աէրոնավիգացիոն ծառայությունների

.. (էսքանը մեր խնդրի շուրջ)

– կանոնակարգումը,

– կարգավորման կատարումը,

– վերահսկողությունը

ՀՀ ՔԱԿ կանոնադրությունն իր 2-րդ մասում` «ՔԱԿ նպատակներն ու խնդիրները» (կ.կ. 2,4,8,10),

և 3-րդ մասում` «ՔԱԿ գործառույթները» (կ.կ. 3, 4, 5) արտացոլում է այս խնդիրների կատարման պահանջը:

Բայց, ինչպես ԵՄ Ավիացիոն Անվտանգության Գործակալությունն էր իր 2020թ. փետրվարյան աուդիտի արդյունքում բազմաթիվ անգամներ նշել, այս խնդիրները չեն կատարվում:

Չեն կատարվում, որովհետև ինստիտուցիոնալ կառույցը լուծարվել է ընդամենը 2 տարվա ընթացքում:

Մի հատված աուդիտի զեկույցից`

-… հին համակարգն արդեն չի գործում (մինչ «հեղափոխական»), նորը չի ստեղծվել,

– ՔԱԿ-ը չունի հստակ կառույց, և չունի անելիքների հստակ պատկերացում,

-ՔԱԿ-ը չունի հստակ պատկերացում անհրաժեշտ աշխատակազմի մասին…..

Փաստորեն` Հայաստանն ընտրելը խարդախության կազմակերպիչների կողմից (իսկ սա ակնհայտորեն հստակ կազմակերպված խարդախություն է) պատահական չի եղել:

Չկա, հիմնահատակ ավերված է ավիացիոն գլխավոր խնդիրների իրականացման համակարգը:

Չի ընդունվել իմ կողմից ներկայացված հստակ համակարգային կարգավորման հայեցակարգը, որը բազմափորձ մասնագետների խմբային աշխատանքի արդյունք է:

Ուշադրություն չի դարձվել ո´չ զգուշացումներին, ո´չ օդանավ «փախցնելու» իմ ու ՔԱԿ նախագահի տեղակալի կողմից կանխված փորձին, ո´չ այս առիթով հարուցված քր.գործին, ո´չ ոլորտի մասնագետների առաջարկներին… ոչնչի.

Կրկնում եմ` այս սցենարի նկարագրով անձամբ եմ 2019թ. Հոկտեմբերին Փաշինյանին զեկուցագիր ներկայացրել:

Կանխատեսելի՞ էր այս դեպքը:

ԱՅՈ.

Կարո՞ղ էր այն տեղի ունենալ կարգավորված համակարգով ավիացիոն իշխանությունների պարագայում:

Վստահ եմ` ՈՉ:

Օդանավն օդաչուները չէին կարող առևանգել: Սա պլանավորված գործարք է:

Մասնակի՞ց են ՀՀ ՔԱԿ ղեկավարներն այս գործարքին, թե՞ ուղղակի ստատիկ դիտորդի կարգավիճակում են եղել` ես չգիտեմ:

Չեմ կարող պնդել, որ «տառապել են» շահադիտական անօգնականությամբ: Փաստեր չունեմ ապացուցելու:

Բայց ես ավելի հակված եմ կարծելու, որ այս մասնագիտական անգործությունը պատահականության արդյունք չէր կարող հանդիսանալ:

Որովհետև այսքան զգուշացումներից, ամենաբարձր մակարդակով արված զեկույցներից, նույն Իրանում թռիչքային պիտանիության վիճակով Ռումինիայից գալուց մեկ թռիչք հետո իբր «անպիտան» օդանավ թողնելուց, հաջորդի «փախցնելը» կանխելուց հետո այսքան «անտարբեր» ու անօգնական պահվածքն իմ մոտ կասկածի տեղիք չի թողնում պնդումներիս իրավացիությանը:

Պարզ ասած` ես չեմ զարմանա, եթե այս գործում շահ բացահայտվի:

Եղել է դա հրաման վերից, թե պայմանավորվածություն, թե ուղղակի հավակուրություն և մասնագիտական որակների բացարձակ բացակայություն` չեմ կարող ասել:

Այս հարցերին պետք է պատասխանի հետաքննությունը, որը վարվում է հարուցված քրեական գործի շրջանակներում:

Մի բան հստակ է` ՀՀ Ավիացիոն իշխանությունների` իրենց միջազգայնորեն ստանձնած պարտականությունների կատարման բացարձակ տապալումը: Որոնց քիչ թե շատ պատշաճ իրականացման դեպքում այս խայտառակությունը ՉԷՐ ԿԱՐՈՂ ՏԵՂԻ ՈւՆԵՆԱԼ:

Եվ մի բան էլ է հստակ`

Այն սխալներն ու բացթողումները, որոնց պատճառով ԵՄ մեզ վռնդեց վստահելի գործընկերների ցանկից, մեզ ներառեց իր «սև ցուցակում», չեն ուղղվել: Անցած ամբողջ տարվա ընթացքում նրանց վերացման ուղղությամբ ոչինչ չի արվել: ԸնդՀակառակը` ավելի խորացել են:

Ու ես չեմ հավատում, որ սա ռազմավարական ոլորտի պլանավորված քայքայում չի հետապնդում:

Բայց սա այլ հանցագործություն է, որին առանձին կանդրադառնամ այս թեմայից դուրս:

Ի՞նչ ավարտ կունենա այս պատմությունը`

-Իրանը օդանավը բաց չի թողնի: Քանզի իրանցի սեփականատերն այն չի առևանգել: Այլ, ամենայն հավանականությամբ, գնել է «թիթեռնիկ» ընկերությունից, որն արդեն ինքնալուծարվել է գումարն ստանալուց անմիջապես հետո:

Որն էլ օգտագործել է հայկական գրանցումը:

Կա երկրորդ տարբերակը` չեմ բացառում, որ բարեկամական Իրանը կարող է վերադարձնել օդանավը ՀՀ: Իսկ հետո արդեն այլ գրանցմամբ վերադարձնի հետ: Ինչպես դա տեղի ունեցավ, երբ 2019թ Հուլիսին մենք կանխեցինք նման գործարքը: Էն ժամանակ էլ օդանավը պետք է իբր Օման գնար Իրանի վրայով: Ու հաստատ նրա մոտ էլ «նավթի խնդիր», կամ մի այլ «տեխնիկական» պատճառ պիտի առաջանար Թեհրանի մոտակայքում:

Արդյունքում ավելի ուշ Ա-310ը գնաց, բայց տաջիկական գրանցումով:

Ինչը Հայաստանին ազատեց անօրինական գործարքի մասնակցի մեղադրանքից:

Չգիտեմ:

Բայց գործող ավիացիոն իշխանությունների լուծարումն արդեն հրամայական է:

Եվ մեր երկրի համար խարան է ունենալ այսպիսի պետական կարգավորող մարմին, աշխարհի ամենակարգավորված ոլորտներից մեկում` ԱՎԻԱՑԻԱՅՈւՄ:

Սա էլ քաղաքական գնահատականը:

Հետևեք «Պաշտոնական տեղեկություններին», իմ հպարտ հայրենակիցներ»