Տպել
Աուտիզմ ունեցող մարդկանց մոտ մեկ երրորդը չի կարողանում հաղորդակցվել խոսքի միջոցով, և մեծ մասը երբեք արդյունավետ այլընտրանք չի գտնում: Սակայն, Վիրջինիայի համալսարանի հետազոտողների նոր հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ այդ մարդկանցից շատերը գրագետ են, ինչը նշանակում է, որ նրանք կարող են սովորել արտահայտվել գրելու միջոցով:
Autism ամսագրում հրապարակված ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ հինգ անգամ ավելի շատ ոչ խոսքային աուտիստ պատանիներ և մեծահասակներ ցուցադրել են լեզվի և գրելու իմացություն, քան կանխատեսում էին նրանց կարողությունների նախորդ գնահատումները: Այս բացահայտումը կարևոր հետևանքներ ունի ամբողջ աշխարհի միլիոնավոր աուտիստ մարդկանց համար, ովքեր գործնականում խոսել չեն կարողանում և հաճախ համարվում է, որ նրանք չեն կարող ձեռք բերել գրագիտության հմտություններ:
«Եթե մենք ենթադրենք, որ մարդը, ով չի կարող խոսել, չի հասկանում, դա սահմանափակում է այն տարբերակները, որոնք մենք բացում ենք նրա համար, մենք կարող ենք նույնիսկ չփորձել պարզել, թե ինչ է նա հասկանում», – ասում է Վիրջինիայի համալսարանի հոգեբանության պրոֆեսոր և հետազոտության առաջատար հեղինակ Վիկրամ Ջասվալը։
«Մեր հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ խոսել չկարողացող աուտիստների լեզվի, սովորելու և գրագիտության կարողությունները լրջորեն թերագնահատվել են»,- նշում է նա:
Գիտնականներն որոշում էին գրագիտության վերաբերյալ հիմնարար հարցը՝ արդյոք չխոսող աուտիստները տառերին, բառերին և նախադասություններին արձագանքում են նույն կերպ, ինչպես գրագետ մարդիկ՝ առանց աուտիզմի: Նրանք մշակեցին մի մեթոդ, որը մասնակիցներից պահանջում էր սեղմել պլանշետի վրա ցուցադրված տառերը հենց որ այդ տառերը վառվեին: Որոշ դեպքերում տառերը վառվում էին մի հաջորդականությամբ, որով գրվում էր նախկինում բարձրաձայն ասված նախադասությունները, իսկ որոշ դեպքերում՝ տառերը լուսավորվում էին անիմաստ հաջորդականությամբ:
Ըստ Ջասվալի, հետազոտության արդյունքներն ապշեցուցիչ են, քանի որ դրանք ցույց են տալիս, որ թեև հետազոտության մասնակիցներից շատերը չեն ստացել գրագիտության պաշտոնական ուսուցում, նրանցից շատերը հասկացել են, թե ինչպես է գործում գրավոր լեզուն:
