Տպել
1944 թվականաին Իոսիֆ Ստալինը, իր մի հրամանով լուծարել էր Չեչնիան, իսկ ողջ չեչեն ժողովրդին արտաքսել Միջին Ասիան: ԽՍՀՄ քաղաքային բյուրոյի միակ մարդը, ով դեմ է արտահայտվել այդ որոշմանը, դա եղել է Անաստաս Միկոյանը:
Ստալինի մահից հետո Միկոյանը կրկին բարձրացնում է Չեչնիայի վերակազմավորման և չեչեն ժողովրդին Ռուսաստան հետ վերադարձնելու հարցը: Միկոյանի միջնորդում է ստեղծել Չեչնիայի ինքնավար մարզը: 1956 թվականին Միկոյանն ընդունում է չեչեններից և ինգուշներից կազմված խմբին ՝ նպաստելով չեչենների և ինգուշների վերադարձին իրենց հայրենիք.
«Անհրաժեշտ է ստեղծել Չեչնիայի ազգային ինքնավարություն չեչենների գլխավորությամբ»: «Լինելով Մոսկվայում, ես խորհրդակցել եմ Ստալինի հետ: Նա գաղափարին մոտեցել է լավ՝ զգուշացրելով զգուշություն ցուցաբերելու անհրաժեշտության մասին և պարզելու ազգի հավատարմության:
1923 թվականի հունվարին Անաստաս Իվանի Միկոյանը հրավիրել էր իր մոտ Վարաշիլովին և ինձ.
-Ստորագրված է Համամիութենական Կենտրոնական Գործադիր Կոմիտեի որոշումը, -ասաց նա,երբ մենք մտանք նրա սենյակ:-Չեչնիան հռչակվում է սովետական ինքնավար մարզ: Պետք է այդ մասին հայտնել չեչեններին:Ստեղծվել է պատվիրակություն: Նրա մեջ ներառված եք դուք երկուսդ, Լևանդովսկին և մի շարք այլ ընկերներ: Պատվիրակությունը ղեկավարում եմ ես : Վաղն մեկնում ենք Գրոզնի: Մենք հանդիպում կանցկացնենք, համագումարի կոչ կանենք, և մենք կընտրենք հեղափոխական հանձնաժողովը:
— Պետք է լինենք գյուղերում,- հետաքրքրվեցի ես:
-Իհարկե,-համաձայնեց Միկոյանը:
-Ինչպիսի՞ ցուցումներ կլինեն անվտանգության մասին: Չէ որ անվտանգ չէ գնալ Չեչնիայի: Որոշ տեղերում դեռավազակները գործում են, հատկապես լեռներում:
Միկոյանը թափահարեց իր ուսերը:
— Անվտանգության միջոցներ պետք չէ ձեռնարկել ընկերներ: Ի՞նչ կմտածեն մարդիկ մեր մասին: Նրանք կասեն, որ բոլշևիկները վախենում են:
Ես ուշադիր նայեցի Վորոշիլովին և առաջարկեցի.
-Նվագախումբ վերցնե՞նք:
-Անշուշտ, — զարմացավ նա: Մենք կվերցնենք երկուսը: Թող նրանք միմյանց փոխարինելով նվագեն: Չեչենները սիրում են երաժշտություն:
Երբ 1944-ին բարձրացվեց չեչենների և ինգուշների տարհանման հարցը, Միկոյանը զգուշորեն բողոքեց Ստալինին, որ նման գործողությունները կարող են վնաս հասցնել ԽՍՀՄ միջազգային հեղինակությանը: Մոտավորապես այդ ժամանակից ի վեր Ստալինյան դարաշրջանի Միկոյանի աստղը սկսեց մարել:
1956 թ. հունիսին Անաստաս Միկոյանի կողմից ընդունվեց 14 չեչեններից և ինգուշներից կազմված մի խումբ: Այս «հայտնի խորհրդային պետական գործչի եւ քաղաքական գործչի հետ» հանդիպման պատճառներից մեկն այն էր, որ 1920-ական թվականներին նա Հյուսիսային Կովկասի ղեկավարներից էր, բազմիցս այցելել էր Վայնախ ի գյուղեր:
1956 թ. հուլիսին ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի նախագահությունը չեղարկեց «Չեչենների, Ինգուշների, Կարաչեիսցիների և նրանց ընտանիքների անդամների հատուկ վերաբնակեցման սահմանափակումների վերացման մասին» հրամանագիրը:
1957 թ. գարնանը և ամռանը մոտ 140 հազար մարդ վերադարձան հայրենիք:
