Տպել
Մարդը 32 ատամ ունի: Երեխաների մոտ նախ աճում են կաթնատամները, որոնք հետագայում փոխարինվում են մշտական ատամներով: Քաղցրավենիքը փչացնում է ատամները, իսկ որոշ մթերքներ եւ ըմպելիքներ դրանք մուգ են դարձնում: Սա, թերեւս, ատամների մասին ամենահասանելի տեղեկությունն է, որը հայտնի է եթե ոչ բոլորին, ապա շատերին:
Սակայն կան շատ այլ հետաքրքիր փաստեր մեր ատամների մասին.
- Ատամի էմալը մարդկային օրգանիզմի ամենաամուր հյուսվածքն է
Ատամի էմալն այնքան ամուր է, որ կարելի է հեշտությամբ դիմակայել նույնիսկ ինտենսիվ մեխանիկական ազդեցությանը: Հենց այդ պատճառով բոռ-մեքենայի շաղափները պատրաստում են ալմաստից. այլ նյութերի մեծամասնությունն անզոր է ատամի էմալի դեմ:
Մյուս կողմից, մեր էմալը խոցելի է թթվի եւ ալկալի դեմ: Այդ պատճառով մեր թուքը էմալը հնարավորինս պաշտպանում է այդ նյութերի ազդեցությունից, որոնք հայտնվում են բերանի մեջ սննդի միջոցով:
- Մարդկային ատամները չեն վերականգնվում
Ի տարբերություն շատ այլ օրգանների՝ մարդու ատամները չեն վերականգնվում: Եթե, օրինակ, ատամի մի մասը ծակվել է, այն երբեք չի վերականգնվի: Ատամը վերականգնել կարող է միայն ատամնաբույժը պլոմբավորման եւ բուժման այլ մեթոդներով:
Հետաքրքիր է, որ մի շարք կենդանիների ատամներ աճում եւ վերականգնվում են: Օրինակ, շնաձկան ատամները վերականգնվում են կյանքի ընթացքում, իսկ փղերինը՝ 60 տարվա ընթացքում թարմացվում են մինչեւ 9 անգամ:
- Ծամիչ մկաններն ամենաուժեղն են
Ծամիչ մկանները մարդու օրգանիզմում ամենաուժեղն են: Փակ ծնոտները կարող են ճնշում գործադրել մինչեւ 3,5 ցենտներ, սակայն խնդիրն այն է, որ նման ճնշման ատամները չեն դիմանում, այդ պատճառով սովորական կյանքում ծնոտների ուժը չի գերացանցում 10-15 կգ-ը:
- Ատամնաբուժությունը հայտնվել է դարեր առաջ
Հստակ հայտնի չէ, թե երբ են անցկացվել առաջին ստոմատոլոգիական պրոցեդուրաները: Սակայն հայտնի է, որ արդեն հին Եգիպտոսում ատամների իմպլանտավորում է անցկացվել. փարավոնների ծնոտներում իմպլանտավորված ատամներ են հայտնաբերվել, որոնց «դոնորները», ամենայն հավանականությամբ, ստրուկներ կամ մահացած մարդիկ են եղել:
Ինչպես նաեւ տվյալներ կան, որոնք վկայում են այն մասին, որ նորագույն Եգիպտոսի տարածքում դեռեւս Հռոմեական կայսրության ծագումից առաջ ատամների պրոթեզներ են օգտագործվել:
- Ատամնանստվածքը կապ ունի հենաշարժիչ համակարգի հետ
Ատամնանստվածքը կարող է կապ ունենալ հենաշարժիչ համակարգի հետ: Եթե մարդը սխալ ատամնանստվածք ունի, ապա դեպքերի 90%-ում նրա մոտ կարող են ողնաշարի հետ կապված խնդիրներ առաջանալ:
