Տպել
Բրիտանական MI5 հետախուզական գործակալության գաղտնի փաստաթղթերը բացահայտում են, որ լեգենդար Rolex ապրանքանիշի հիմնադիր, Գերմանիայում ծնված Հանս Վիլսդորֆը, իշխանությունների կողմից լուրջ կասկածներ էր առաջացնում նացիստական համակրանքի և նույնիսկ լրտեսության մեջ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։
Մեծ Բրիտանիայի ազգային արխիվներում պահվող գաղտնազերծված նյութերը Վիլսդորֆին նկարագրում են որպես «խիստ կասկածելի» և պնդում, որ նա, հնարավոր է, օգտագործել է իր պաշտոնը Ադոլֆ Հիտլերի ռեժիմի համար քարոզչություն տարածելու համար, գրում է The Telegraph-ը։
1941-1943 թվականների փաստաթղթերը, որոնցից շատերը նշված են «Box 500»՝ պատերազմի ժամանակ MI5-ի գլխավոր գրասենյակի կոդային անվանումը, արտացոլում են բրիտանական հետախուզական ծառայությունների մտավախությունները, որ Վիլսդորֆը սպառնալիք է ներկայացնում ազգային անվտանգության համար, չնայած այն հանգամանքին, որ այդ ժամանակ նա արդեն դարձել էր բրիտանական քաղաքացի։
Ծնված լինելով Բավարիայում 1881 թվականին, Վիլսդորֆը 1903 թվականին տեղափոխվել է Լոնդոն, որտեղ հիմնադրել է Rolex-ը։ 1919 թվականին ընկերությունը տեղափոխվել է Ժնև։ Պատերազմի ժամանակ բրիտանական իշխանությունները ավելի ու ավելի էին կասկածում ձեռնարկատիրոջ հավատարմությունը։
Բրիտանացիների համար հատկապես հետաքրքիր էր այն տեղեկությունը, որ Վիլսդորֆի եղբայրը՝ Կառլը, աշխատել է Յոզեֆ Գեբելսի քարոզչական նախարարությունում։ Շվեյցարական ոստիկանությունն արդեն իսկ հետևում էր Վիլսդորֆին՝ կասկածելով նրան ամբողջ աշխարհում նացիստական քարոզչություն տարածելու մեջ։
MI5-ի 1943 թվականի զեկույցներում կասկածներ կային, որ Վիլսդորֆը լրտեսում էր Գերմանիայի օգտին՝ վերահսկելով Բեքսլախտում գտնվող Rolex-ի բրիտանական մասնաճյուղը։
Չնայած մեղադրանքներին՝ բրիտանական նախարարությունը չհամարձակվեց Վիլսդորֆին ներառել առևտրային սև ցուցակում, քանի որ ընկերությունը լայնածավալ գործարար կապեր ուներ Բրիտանական կայսրության երկրների հետ, և դրա արգելքը կարող էր լուրջ վնաս հասցնել տնտեսությանը։
Փաստաթղթերում հատուկ ուշադրություն է դարձվում Վիլսդորֆի հայտնի արարքին, որը պատերազմի ժամանակ բրիտանացի ռազմագերիներին անվճար Rolex ժամացույցներ էր ուղարկում։ Վերմախտի սպաները հաճախ բանտարկյալներից անձնական իրեր էին վերցնում, այդ թվում՝ ժամացույցներ, և զինվորներից մեկը՝ Քլայվ Նաթինգը, դիմել էր Վիլսդորֆին՝ փոխարինման խնդրանքով։ Վիլսդորֆը համաձայնվել է և նույնիսկ լրացուցիչ սնունդ և ծխախոտ է ուղարկել։
Սակայն բրիտանական իշխանությունները կասկածի տակ դրեցին այս առատաձեռն ժեստերի իրական դրդապատճառները՝ կասկածելով, որ դրանք փորձ էին բարելավելու ընկերության կերպարը և գործարար դիրքը հետպատերազմյան աշխարհում։
Rolex-ը հաստատեց արխիվային նյութերի գոյությունը և հայտարարեց, որ անցկացնում է անկախ հետաքննություն, որը գլխավորում է շվեյցարացի պատմաբան, դոկտոր Մարկ Պերենոն, որը մասնագիտանում է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Շվեյցարիայի պատմության մեջ։
«Թափանցիկության նկատառումներից ելնելով՝ մենք կհրապարակենք մեր հետազոտության արդյունքները, երբ այն ավարտվի», – ասաց ընկերությունը։
Հետաքրքիր է, որ Վիլսդորֆի վերաբերյալ կասկածները կարող էին սրվել այն փաստով, որ Rolex-ը ժամացույցներ էր մատակարարում իտալացի սքինհեդ-գորտմեններին՝ Առանցքի կողմում կռվող էլիտար ստորաբաժանումին։
