Տպել
2020 թվականի աշնանն Արցախի ժողովրդի դեմ սանձազերծված պատերազմի հետևանքով Ադրբեջանի կողմից բռնազավթվել են Արցախի Հանրապետության շուրջ 200 բնակավայրեր՝ այդ քվում հայկական մշակույթի կենտրոն Շուշին։
Լեռնային Ղարաբաղն Ադրբեջանին բռնակցելու վերաբերյալ 1921 թվականի հուլիսի 5-ի ապօրինի որոշման մեջ որպես ձևավորվելիք հայկական ինքնավարության կենտրոն էր սահմանվում Շուշի քաղաքը։ Սակայն Շուշին Արցախից օտարելու հեռահար նպատակադրությամբ 1923թ֊ին, երբ Արցախի մի փոքրիկ հատվածում ձևավորվեց Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզը, կենտրոն դարձավ ոչ թե Շուշին, այլ Ստեփանակերտը։
Շուշին զավթելու, նրա հայկականությունը աղավաղելու և այն ադրբեջանական ներկայացնելու ուղղությամբ Ադրբեջանը գործել է մշտապես։ Քաղաքը յուրացնելու ընթացքում, ինչպես 1900֊ականների սկզբին, այնպես էլ 2020թ֊ին թուրք֊ադրբեջանական տանդեմի հիմնական գործիքները եղել են էթնիկ զտումն ու ցեղասպանությունը՝ հայ բնակչության ֆիզիկական ոչնչացումը, դեպորտացիան, նրանց ստեղծած հոգևոր֊մշակութային արժեքների ոչնչացումն ու աղավաղումը։
Շուշիի մշակութային ժառանգությունը քաղաքի հայկական պատկանելության ինքնատիպ վկայություն է։ Դա է պատճառը, որ դեռ պատերազմի օրերին երկու անգամ դիտավորյալ թիրախավորվել է Ղազանչեցոց Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցին, հրադադարից հետո շարունակաբար պղծվել են Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ (Կանաչ ժամ) եկեղեցին և Շուշիում գտնվող բազմաթիվ հայկական մշակութային արժեքներ։ Ադրբեջանը շարունակաբար ավերում է քաղաքի քաղաքացիական ենթակառուցվածքները, տները, բազմաբնակարան շենքերը։
Այսօրվա օկուպացված և հայաթափված Շուշին Արցախն էթնիկ զտման ենթարկելու թուրք֊ադրբեջանական դարավոր և անփոփոխ քաղաքականության իրական օրինակ է։
Տարբեր առիթներով միջազգային պատվիրակություններ տանելով Շուշի՝ Ադրբեջանը փորձում է լեգիտիմացնել իր ագրեսիան։ Բոլոր նրանք, ովքեր այցելում են Շուշի, իրենց քայլով հանցակից են դառնում մարդկանց տեղահանությանը և լեգիտիմացնում ուժի կիրառումը, ագրեսիան և օկուպացիան։
Այսօրվա բռնազավթումը չի փոխում Շուշիի կարգավիճակը, այն եղել ու շարունակելու է մնալ Արցախի Հանրապետության անբաժանելի մասը։
Արցախի ՄԻՊ Գեղամ Ստեփանյան
***
As a result of the war unleashed against the people of Artsakh in the fall of 2020, around 200 villages and towns of the Republic of Artsakh have been occupied by Azerbaijan, including Shushi – the center of Armenian culture.
In the illegal decision of July 5, 1921, on the annexation of Nagorno Karabakh to Azerbaijan, the city of Shushi was defined as the center of the emerging Armenian autonomy. Though in 1923, with a long-term goal of alienating Shushi from Artsakh when the Nagorno Karabakh Autonomous Region was formed on a small part of Artsakh Stepanakert, not Shushi, became the center.
Azerbaijan has always acted in the direction of capturing Shushi, distorting its Armenian identity and passing it off as Azerbaijani. During the appropriation of the city, the main tool of the Turkish-Azerbaijani tandem both in the early 1900s and in 2020, was ethnic cleansing and genocide: the physical destruction and deportation of the Armenian population, elimination, and distortion of the spiritual-cultural values created by them.
The cultural heritage of Shushi is unique evidence of the Armenian belonging of the city. That is the reason why Azerbaijan deliberately targeted the Holy Savior Ghazanchetsots Cathedra twice during the war, and after the ceasefire Saint Hovhannes the Baptist (Kanach Zham) Church and a number of Armenian cultural values in Shushi have continuously been desecrated. Azerbaijan continuously destroys the city’s civil infrastructure, houses, and apartment buildings.
The current occupied and ethnically cleansed Shushi is a real example of the centuries-old and unchanging Turkish-Azerbaijani policy of ethnic cleansing.
By bringing international delegations to Shushi on various occasions, Azerbaijan is trying to legitimize its aggression. All those who visit Shushi become complicit in the displacement of people and legitimize the use of force, aggression, and occupation.
Today’s occupation does not change the status of Shushi, it was and will continue to be an integral part of the Republic of Artsakh.
***
В результате войны, развязанной против народа Арцаха осенью 2020 года, Азербайджан оккупировал около 200 населенных пунктов Республики Арцах, в том числе центр армянской культуры – город Шуши.
В соответствии с незаконным решением от 5 июля 1921 года об аннексии Нагорного Карабаха Азербайджаном в качестве центра формируемой армянской автономии был выбран город Шуши. Однако в 1923 году, когда в небольшой части Арцаха сформировалась Нагорно-Карабахская автономная область, центром стал не Шуши, а Степанакерт – с дальносрочной целью отчуждения Шуши от Арцаха.
Азербайджан постоянно работал в направлении захвата Шуши, искажения его армянской идентичности и представления его азербайджанским. В ходе присваивания города, как в начале 1900-х годов, так и в 2020 году, основным инструментом турецко-азербайджанского тандема была этническая чистка и геноцид – физическое уничтожение армянского населения, депортация, уничтожение и искажение созданных ими духовно-культурных ценностей.
Культурное наследие Шуши является уникальным и самобытным свидетельством армянской принадлежности города. Именно поэтому в дни войны 2020 года церковь Сурб Аменапркич Казанчецоц была дважды преднамеренно обстреляна, после прекращения огня церковь Сурб Ованес Мкртич (Канач жам) постоянно осквернялась, как и многочисленные армянские культурные ценности, находящиеся в Шуши. Азербайджан постоянно разрушает гражданскую инфраструктуру, частные и многоквартирные дома города.
Сегодняшний оккупированный и очищенный от армян Шуши является реальным примером вековой и неизменной турецко֊азербайджанской политики этнической чистки Арцаха. Приводя в Шуши международные делегации по различным поводам, Азербайджан пытается легитимировать свою агрессию. Все те, кто посещают Шуши, становятся соучастниками депортации людей и легитимируют применение силы, агрессию и оккупацию города.
Сегодняшняя оккупация Шуши не меняет его статус – он был и будет неотъемлемой частью Республики Арцах.
