Տպել
Աստղադիտարանը, որը գտնվում է Հարավային բևեռի խորքերում, ուսումնասիրում է խուսափողական նեյտրինոները։ Դրա օգնությամբ հայտնաբերված մասնիկները թույլ կտան անցնել նոր ֆիզիկական տարածքների ուսումնասիրությանը։
Նեյտրինոներին հաճախ անվանում են «ուրվական մասնիկներ»։ Դրանք շատ դժվար է գտնել, քանի որ դրանք պահանջում են գերճշգրիտ սարքեր և արտաքին ֆոնային միջամտության բացակայություն: Այս ամենը դիտվել է Ամունդսեն-Սքոթ Անտարկտիկայի կայանում կառուցված IceCube նեյտրինային աստղադիտարանում։
Վերջերս IceCube հիմնական դետեկտորը, որը գտնվում է Անտարկտիդայի սառույցի հաստության մեջ 1450-2450 մ խորության վրա, գրանցել է մոտ 79 բարձր էներգիայի նեյտրինո արտանետումներ, գրում է CNET-ը։ Գիտնականների միջազգային խումբը բացահայտել է դրանց աղբյուրը։ Պարզվել է, որ ազդանշանը տալիս է NGC 1068 տիեզերական օբյեկտը՝ գալակտիկա, որի կենտրոնում գերզանգվածային սև խոռոչ է։
NGC 1068-ը գտնվում է Երկրից մոտ 47 միլիոն լուսատարի հեռավորության վրա: Նեյտրինոների այս աղբյուրով մարդկությունը մտնում է մասնիկների պատմության նոր դարաշրջան: Գիտնականները նշում են, որ NGC 1068-ից բխող «ուրվական մասնիկների» էներգիան միլիոնավոր, միլիարդավոր և գուցե նույնիսկ տրիլիոն անգամ ավելի մեծ է, քան Արեգակից և գերնոր աստղերից բխող իրենց գործընկերների էներգիան:
Մյունխենի տեխնիկական համալսարանի հետազոտող և IceCube թիմի անդամ Թեո Գլաուչի խոսքով, NGC 1068-ը «արդեն շատ լավ ուսումնասիրված օբյեկտ է աստղագետների համար, բայց նեյտրինոները թույլ կտան մեզ տեսնել այս գալակտիկան բոլորովին այլ կերպ: Նոր տեսքն անպայման նոր գաղափարներ կբերի»։
Գիտնականի գործընկեր Ջասթին Վանդենբրուկը Վիսկոնսին-Մեդիսոնի համալսարանից կարծում է, որ հայտնաբերված «ուրվական մասնիկները» կլուծեն աստղագիտության գլխավոր առեղծվածներից մեկը: Մեր տիեզերքի շատ գալակտիկաներ իրենց կենտրոններում պարծենում են գրավիտացիոն դատարկություններով: Խոսքը սև խոռոչների մասին է, որոնց զանգվածը միլիոնավոր կամ միլիարդավոր անգամ ավելի մեծ է, քան մեր Արեգակի զանգվածը։ Երբ ակտիվ են, նրանք արձակում են լույսի շիթեր, որոնք կարող են գերազանցել բուն գալակտիկայի բոլոր աստղերին: «Մենք չենք հասկանում, թե ինչպես է դա տեղի ունենում»,- խոստովանեց մասնագետը: «Նեյտրինոները կարող են օգնել մեզ պարզել»:
Սիրարփի Աղաբաբյան
