Տպել
Անցյալում աշխարհն ահաբեկած շատ սարսափելի հիվանդություններ դեռևս հաղթահարված չեն։ Աշխարհի տարբեր երկրներում գրանցվում են բռնկումներ, ինչպես նաև դիֆտերիայի, տիֆի կամ ավելի սարսափելի հիվանդությունների համաճարակներ:
ԼԵՊՏՈՍՊԻՐՈԶ
Լեպտոսպիրոզը սուր վարակիչ, զոոնոզ հիվանդություն է, որը բնորոշվում է լյարդի, երիկամների, սիրտ-անոթային և նյարդային համակարգերի ախտահարմամբ և արտահայտված մկանացավերով: 2012թ. Ֆիլիպիններում գրանցվել է Լեպտոսպիրոզի բռնկում։ Վարակի աղբյուր են հանդիսանում կրծողները, չղջիկները, նապաստականմանները, երկսմբականի կենդանիները, գորշ և սև առնետները, տնային մկները, շները, կատուները, մանր և խոշոր եղջերավոր անասունները, խոզերը, տնային թռչունները (հավեր, սագեր, բադեր և այլն): Լեպտոսպիրոզները հիմնականում փոխանցվում են 3 ուղիներով՝ ջրային, սննդային և շփման:
ՍԻՖԻԼԻՍ
Աշխարհի ամենահին հիվանդություններից մեկը կրկին իմաց է տալիս իր մասին ։ ԱՄՆ Նևադա նահանգում՝ մասնավորապես Լաս Վեգասում, կրկին արձանագրվում են սիֆիլիսի բռնկումներ։ Արձանագրված դեպքերի մեծ մասը գրանցվում է արվամոլների շրջանում։
ԿԱՐՄՐՈՒԿ
2000-ականների սկզբին ԱՄՆ-ում հայտարերվեց, որ կարմրուկ հիվանդությունն ամբողջովին վերացել է։ Այնուամենայնիվ, այսօր կարմրուկը հանդիսանում է մանկահասակ երեխաների շրջանում մահվան հիմնական պատճառներից մեկը։ Աշխարհի տարբեր երկրներում տեղի են ունենում բռնկումներ։ Միայն պատվաստումն է, որ կարող է կանխարգելել և կանխել հիվանդության տարածումը։
ԴԻՖԹԵՐԻԱ
XVI և XVII դարերում դիֆթերիայի հետևանքով գրեթե ոչնչացվել էր Պիրենեյան թերակղզին։ ԱԿԴՓ պատվաստանյութի շնորհիվ այսօր կարծես մոռացել ենք դիֆթերիայի մասին։ Այնուամենայնիվ, վերջերս ահագնացող հակապատվաստումային շարժումը շատ հիվանդություններին տալիս է երկրորդ հնարավորություն։ Այսօր տարբեր երկրներում արձանագրվում են դիֆթերիայի դեպքեր։
ՈՐՈՎԱՅՆԱՅԻՆ ՏԻՖ
Սուր աղիքային ինֆեկցիա է, որը բնութագրվում է ինտոքսիկացիայով, բակտերեմիայով, լյարդի և փայծախի մեծացմամբ, բարակ աղիների ավշային ապարատի ախտահարմամբ։ Որովայնային տիֆը հատկապես վտանգավոր է խիտ բնակեցված զարգացող երկրներում։
ՊՈԼԻՈՄԻԵԼԻՏ
Պոլիոմիելիտը բարձր վարակելիության վիրուսային հիվանդություն է: Այն ախտահարում է նյարդային համակարգը՝ առաջացնելով կայուն հաշմանդամություն, երբեմն՝ մահ: Հիմնականում հիվանդանում են 2-ից 5 տարեկան երեխաները։ Ամբողջ աշխարհում տասնամյակներ շարունակ պոլիոմելիտի դեմ իրականացվող պատվաստումների շնորհիվ հիվանդությունն աշխարհում գրեթե վերացել է, մինչդեռ պոլիոմիելիտը շարունակում է շրջանառվել Հարավային Ասիայում և Նիգերիայում։ Ուկրաինային նույնպես սպառնում է պոլիոմիելիտի տարածումը, քանի որ երկրում պատվաստված է մանկահասակ բնակչության միայն կեսը։
ԲՈՒԲՈՆԱՅԻՆ ԺԱՆՏԱԽՏ
Ժանտախտը՝ հատուկ վտանգավոր կարանտինային, վարակիչ հիվանդություն է, որն արտահայտվում է ինտոքսիկացիայի երևույթներով, մաշկի, ավշային հանգույցների, թոքերի և այլ օրգանների ախտահարմամբ:
Վարակի հիմնական փոխանցողներ են վարակված կրծողների վրա ապրող էկտոմակաբույծները, հատկապես՝ լվերը: Շատ կարևոր նշանակություն ունի էնդեմիկ և էպիդեմիկ երկրներից ժանտախտի ներթափանցման կանխարգելումը:
ԲՈՐ (LEPRA)
Բորը քրոնիկական գրանուլոմատոզային վարակիչ հիվանդություն է, որն առաջանում է Micobacterium leprae-ից և ախտահարում է մաշկը, լորձաթաղանթները, շնչուղիները և ծայրամասային նյարդային համակարգը: Համարվում է մարդու ամենահին հիվանդություններից մեկը: Հիվանդությունն ավելի մեծ տարածում ունի արևադարձային երկրներում, ինչը կապված է այդ վայրերի սանիտարահիգիենիկ պայմանների, կենցաղային սովորույթների և անբավարար սոցիալ-տնտեսական գործոնների հետ: Վարակի աղբյուր հանդիսանում է միայն մարդը, հարուցիչը մարդու օրգանիզմից դուրս ոչ մի կենդանու մոտ չի հայտնաբերվում: Մարդիկ բորով կարող են հիվանդանալ բոլոր տարիքներում, տղամարդիկ հիվանդանում են ավելի հաճախ, քան կանայք։
ԴԵՆԳԵ ՏԵՆԴ
ԴԵՆԳԵ տենդը փոխանցողով պայմանավորված արևադարձային հիվանդություն է: Դենգե հարուցող վիրուսները 4 շճատիպի են, հիվանդության աղբյուր են հանդիսանում հիվանդ մարդը, կապիկները և չղջիկները։ Դենգե տենդի փոխանցողը՝ Aedes aegypti ցեղի մոծակներն են։ Հիվանդությունը տարածված է արևադարձային և մերձարևադարձային տարածաշրջաններում։ Հանդիպում է Հարավային և Հարավ-Արևելյան Ասիայում, Օվկիանիայում և Կարիբյան ավազանում։ Հիվանդությունն ի հայտ է գալիս մոծակի խայթոցից 3-14 օրվա ընթացքում։ Ռիսկային խմբերն են երեխաները և մեծահասակները։
ԽՈԼԵՐԱ
Խոլերան սուր, խոլերային վիբրիոններով հարուցվող, անթրոպոնոզ ինֆեկցիոն հիվանդություն է, հարուցչի ֆեկալ-օռալ փոխանցման մեխանիզմով, դեհիդրատացիայի և դեմիներալիզացիայի զարգացմամբ ջրային փսխման և լուծի հետևանքով: Խոլերայի բռնկումներ արձանագրվում են Եմենում։
Աղբյուրը՝ «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոն» ՊՈԱԿ
