«Ո՞վ է իրական կապիտուլյանտը». Ավետիք Չալաբյան

Ավետիք Չալաբյանի ֆեյսբուքյան էջից.

«Երեկ դեռևս վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող Նիկոլ Փաշինյանը հնարավորություն ուներ Ազգային ժողովում արժանավույնս հակադարձելու Բաքվի բռնապետի վերջին խայտառակ ներկայացումներին և հայատյաց հայտարարություններին, բայց փոխարենը որոշեց ապագա ընտրողների առաջ հերթական անգամ հանդես գալ ինքնաարդարացման պաթոսախառն ելույթով, հընթացս էլ աջ ու ձախ պարտության համար մեղավորներ կարգելով տարբեր այլ անձանց։

Ես արդեն չէի անդրադառնա այս կիսաճշմարտությունների, կիսաստերի, և բացահայտ ստերի տարափին, մանավանդ որ երեկ արդեն այդ անհեթեթ ելույթից հետո բազմաթիվ իրավացի հարցեր և քննադատություններ հնչեցին, սակայն հաշվի առնելով, որ սույն անձը ներկայումս հուսահատ ճիգեր է գործադրում քաղաքականապես վերարտադրվելու և իր իշխանությունը մեզ ևս հինգ տարով պարտադրելու համար, կուզեի ընդամենը մի քանի էական հարցի անդրադառնալ՝

ա) Նիկոլ Փաշինյանի ելույթի ընթացքում բազմիցս հնչեց այն միտքը, որ Արցախյան հարցով բանակցությունները փակուղի էին մտել արդեն 2017 թվականին, և փաստացի պատերազմը անխուսափելի էր դարձել։ Եթե այդպես է, բնական հարց է առաջանում՝ ի՞նչու չէիք հայտնում մեր ժողովրդին դրա մասին մինչև պատերազմը և հարցնում նրա կարծիքը, ինչպես խոստացել էիք 2018 թ․ օգոստոսին, ի՞նչու էիք այդ նույն ամբիոնից հոխորտալից հայտարարում, որ “Ինչ ուզում եմ, այն էլ բանակցում եմ”, ի՞նչու էիք ժողովրդի գլխի տակ փափուկ բարձ դնում, նրանից թաքցնելով ճշմարտությունը։ Եվ ընդհանրապես, ի՞նչ եք արել, որպեսզի այս պատերազմից խուսափեք, և դուրս գաք այդ բանակցային փակուղուց, եթե նույնիսկ այդպիսին իսկապես գոյություն ուներ (ինչին ես խիստ կասկածում եմ)։

բ) Եթե պատերազմը իսկապես անխուսափելի էր դարձել, որպես երկրի գործադիր իշխանության ղեկավար, ի՞նչ եք արել այդ պատերազմին լավագույնս պատրաստվելու համար։ Մասնավորապես, օրինակ, 2019 թ․ հոկտեմբերին, 2020 թ․ պետական բյուջեն քննարկելու ժամանակ, Ազգային ժողովում համառորեն պնդում էիք, որ 2020 թ․ ռազմական բյուջեն 2019 թ․ համեմատ պետք չի ավելացնել, և դա այն դեպքում, երբ ընդհանուր բյուջետային ծախսերը աճելու էին 14%-ով, իսկ Ադրբեջանն էլ ամբողջ 20%-ով ավելացնում էր իր ռազմական ծախսերը։ Նույն 2019 թ․ հունիսին, Պաշտպանության նախարարը հրաման էր արձակել Ակտիվ պահեստազոր ստեղծման մասին, որը սակայն փաստացի չիրականացվեց, քանի որ Կառավարությունը դրա համար միջոցներ արդյունքում այդպես էլ չհատկացրեց։ Նույն հարցն է առաջանում՝ եթե գիտեիք, որ մոտալուտ պատերազմ է սպասվում, ինչու միջոցներ չէիք հատկացնում Պահեստազորի համար, փոխարենը պարգևավճարներ էիք շռայլում Ձեր կողմնակիցներին։ Ի՞նչու 2019-ի վերջին պետական բյուջեում միջոց չգտնվեց պայմանագրային զինծառայողներին տարեմուտի պարգևավճար տալու համար, փոխարեն շռայլ միջոցներ էին ծախսվում ամանորյա զվարճանքների համար։ Այս թեմայով հարցերի ցուցակը կարող եմ երկար շարունակել, փոխարենը ընդամենը նշեմ, որ այսպիսի պատահականությունների շարան բնության մեջ շատ հազվադեպ է հանդիպում, և եթե նույնիսկ սրանց փորձեք Ձեր ոճով պատասխանել, բազմաթիվ նորերը ի հայտ կգան։

գ) Նիկոլ Փաշինյանի հաջորդ պարբերաբար կրկնվող միտքն այն էր, որ ինքը ռազմական գործողությունների արդյունքի համար անմիջականորեն պատասխանատու չի, քանի որ բոլոր որոշումները ընդունել են գեներալները։ Սա խիստ կասկածելի պնդում է, քանի որ բոլոր դեպքերում, Փաշինյանն էր ստանձնել Գերագույն հրամանատարի պարտականությունները, և բոլոր կարևոր որոշումները զինվորական հրամանատարությունը համաձայնեցնում էր իր հետ, այլապես այդ նույն գեներալները պատերազմի ընթացքում նոր կոչումներ և շքանշաններ չէին ստանա, այլ “իրավունքի ուժով” կպաշտոնազրկվեին։ Սակայն եթե նույնիսկ համարենք, որ պատասխանատվությունը համատեղ է, հետևյալ հարցն է առաջանում՝ եթե 2016 թ․ ապրիլյան պատերազմի հետքերով ստեղծվեց ԱԺ Քննիչ հանձնաժողով, առերևույթ ռազմական գործողությունների հետ կապված հիմնական հանգամանքները պարզելու նպատակով, ապա ի՞նչու այդպիսի հանձնաժողով չի ստեղծվել այժմ, երբ կորուստները հարյուրապատիկ մեծ են, հետևանքները՝ անհամեմատ ավելի աղետալի, հանգամանքները՝ ծայրահեղ խճճված ու մշուշոտ։ Ի՞նչու այս մասին Ձեր իսկ կողմնակցի բարձրացրած հարցին հերթական խուսափողական պատասխանը տվեցիք, եթե անձամբ Դուք թաքցնելու բան չունեք։ Եվ ընդհանրապես, ի՞նչու եք այդպես համոզված, որ հնարավոր է լինելու այս պատերազմի մասին իրականությունը անվերջ թաքցնել մեր ժողովրդից, չէ որ նա այլևս նախկինը չէ, և իր հարցերին փաստարկված պատասխաններ է պահանջում։

դ) Եվ վերջապես, այս ելույթի կուլմինացիան առ այն, որ Նիկոլ Փաշինյանը կապիտուլյանտ չի, և նրան օբյեկտիվ իրողություններ են հարկադրել ստորագրել նոյեմբերի 9-ի խայտառակ հայտարարությունը։ Եթե նույնիսկ ենթադրենք, որ դա այդպես է, ապա ի՞նչու է այն գրված այդպիսի խայտառակ լեզվով, երբ Քարվաճառից հայկական զորքերը դուրս բերելուն տրվում է ընդամենը մի քանի օր, իսկ գերիների վերադարձի ժամկետ չի նշվում, ի՞նչու է նշված, որ կողմերը մնում են զբաղեցված դիրքերում, բայց չի նշվում, թե որոնք են այդ դիրքերը, ի՞նչու նշվում, որ հայկական զորքերը դուրս են բերվում Լաչինի շրջանից, բայց չի նշվում, թե փաստացի ում վերահսկողության տակ է մնում Լաչինի միջանցքը, և այլն։ Եվ ինչու է այս հայտարարության ստորագրումից հետո ադրբեջանական կողմը լկտիորեն խախտում նրա կետերը, գրավելով Խծաբերդն ու Հին Թաղերը, մտնելով Սոդքի հանք, փաստացի հայաթափելով Լաչինի միջանցքը, անարգել առաջ գալով մինչև Գորիս-Կապան ճանապարհ, հիմա էլ արդեն պահանջելով վերահսկվող միջանցք Սյունիքի տարածքով, իսկ Դուք ամեն անգամ հլու-հնազանդ բավարարում եք նրա հերթական աճող ախորժակները։ Եթե Դուք իսկապես կապիտուլյանտ չեք, ապա ի՞նչու եք մաս-մաս հանձնում մեր երկիրը, փոխանակ ատամներով պահեք նրա յուրաքանչյուր քար ու թուփ։

Ես չեմ երկարացնի իմ հարցերի շարանը, միայն կուզեի հավելել, որ անցած պատերազմը համակողմանիորեն հետաքննող, հնարավորինս անաչառ և կարող հանձանժողովի ստեղծումը դառնում է կրիտիկական՝ այս ստի և կեղծիքի արատավոր շրջանից դուրս գալու համար։ Նիկոլ Փաշինյանից ես այստեղ որևէ սպասում չունեմ, բայց մենք պետք է պահանջենք դա ապագա յուրաքանչյուր իշխանությունից, որպեսզի այս խայտառակության խարանը ի վերջո մեր վրայից մաքրենք, ու վերականգնենք սեփական ապագայի նկատմամբ մեր հավատը»։