Տպել
Ընտանեկան հոգեբան Գալինա Պրուտկովսկայան «Իզվեստիային» պատմել է ծնողական հիպերվերահսկողության պատճառների մասին և կիսվել խորհուրդներով, թե ինչպես կարելի է երեխաներին անկախություն սերմանել:
«Երեխայի մեջ անկախություն և պատասխանատվություն զարգացնելը ցանկացած ծնողի բնական ցանկությունն է: Այնուամենայնիվ, գործնականում չափից ավելի անհանգստությունը կարող են վերածվել ամբողջական վերահսկողության: Այս պահվածքը տեղի է ունենում տարբեր պատճառներով: Ծնողների գերպաշտպանությունը բխում է հենց ծնողի անձնական և բացասական փորձից: Եթե նա ակտիվորեն խնամված է եղել որպես երեխա, ապա ապագայում նա կարող է կրկնօրինակել այս պահվածքը իր երեխաների հետ կապված: Վերահսկողությունն այս դեպքում հավասարեցվում է խնամքին ու ճիշտ դաստիարակությանը։ Պատահում է նաև հակառակ իրավիճակը, երբ մարդը զուրկ է եղել ծնողական խնամքից և հաճախ մնացել է իր հույսով: Նման սցենարը չկրկնելու համար ծնողը չափից ավելի հոգատարությամբ է շրջապատում իր երեխային»,- պարզաբանել է Պրուտկովսկայան։
Ընտանիքում հիպերվերահսկողության մեկ այլ պատճառ էլ ծնողի անգիտակից ցանկությունն է՝ հետաձգել երեխայի սեպարացիան։ Բաժանումը երկու կողմերի համար էլ տագնապալի գործընթաց է։ Երեխային անկախություն տալը նշանակում է, որ նա կսկսի կառուցել իր կյանքը, հետո ծնողն իրեն կզգա ոչ անհրաժեշտ, հավելել է մասնագետը։
«Գերվերահսկողությունը տեղի է ունենում նաև, եթե ծնողը շոկի կամ մեղքի զգացում է ունեցել իր երեխայի վաղ մանկության ընթացքում: Երբ երեխաներին տրավմատիկ բան է պատահում, ծնողները բուռն բացասական հույզեր են ապրում և մեղադրում իրենց: Ուստի ավելորդ խնամքի անհրաժեշտություն է առաջանում՝ նման փորձը չկրկնելու համար»,- ասել է նա։
Հոգեբանի խոսքով՝ չափից ավելի վերահսկողությունը խանգարում է երեխաների անկախության զարգացմանը: Սա կարող է դրսևորվել պատասխանատվության և մեծահասակների աշխարհից վախի մեջ:
Փորձագետը խորհուրդ չի տալիս օգտագործել լիակատար արգելք կամ լիակատար ազատություն՝ անհրաժեշտ է միջին ճանապարհ գտնել: Ամենաարդյունավետ ռազմավարությունը երկխոսությունն է։ Ծնողները չպետք է ինչ-որ բան արգելեն, այլ բացատրեն, թե ինչու են դա անում։ Օրինակ, եթե երեխան դասերից հետո ուշ է մնում և չի պատասխանում զանգերին, զբոսանքի արգելքն ու սպառնալիքները ոչինչ չեն սովորեցնի։ Կարևոր է բացատրել երեխային, թե ինչու դա անհրաժեշտ չէ և համբերատար պատասխանել բոլոր հարցերին: Որովհետև ծնողի համար ակնհայտ վտանգը միշտ չէ, որ պարզ է երեխայի համար, և պատիժը կարող է անարդար թվալ նրան։ Կարևոր է հասկանալ, որ երեխան փուլերով է մեծանում, և յուրաքանչյուր փուլում այլ մոտեցում է պետք, ընդգծել է հոգեբանը։
