Տպել
Բրիտանացի և ամերիկացի մի խումբ գիտնականներ ներկայացրել են Նեպտունի 17-ամյա դիտարկման արդյունքները։ Այս տվյալները ցույց են տալիս, որ Արեգակից համակարգի ամենահեռու մոլորակի միջին գլոբալ ջերմաստիճանը նվազել է 8°C-ով։
Նեպտունը Արեգակից 30 անգամ ավելի հեռու է, քան Երկիրը: Մոլորակի վրա մեկ տարվա տևողությունը 165 երկրային տարի է։ Ըստ այդմ՝ Նեպտունի վրա մեկ սեզոնն անցնում է 40 տարի։
Լեսթերի համալսարանի հետազոտության առաջատար հեղինակ Մայքլ Ռոմանը ասում է, որ բացահայտումները զարմանալի էին: Գիտնականների ուշադրությունը հրավիրվեց այն փաստի վրա, որ այն պահին, երբ Նեպտունի հարավային կիսագունդը թևակոխեց ամառային փուլ, նրա ջերմաստիճանը սկսեց նվազել, այլ ոչ թե բարձրանալ։ Այս կիսագնդում ամառը սկսվել է 2005 թվականին։
Այդ ժամանակից ի վեր հետազոտողները իրենց տրամադրության տակ են ունեցել Նեպտունի գրեթե հարյուր ջերմային ինֆրակարմիր պատկերներ: Դրանք ստացվել են Եվրոպական հարավային աստղադիտարանի շատ մեծ աստղադիտակի և Keck և Subaru աստղադիտակների, ինչպես նաև NASA-ի Spitzer աստղադիտակի միջոցով։ Պատկերների համեմատությունը հնարավորություն է տվել որոշել մոլորակի ջերմաստիճանի միտումները։ 2003-2018 թվականներին գիտնականները արձանագրել են Նեպտունի մթնոլորտի սառեցում 8°C-ով: Այնուամենայնիվ, 2018-2020 թվականներին մոլորակի ջերմաստիճանը արագորեն աճել է 11°C-ով, ինչը նույնպես անակնկալ է եղել գիտական խմբի համար։ Նրանք երբեք չեն տեսել այսքան արագ և բևեռային տաքացում։
ՆԱՍԱ-ի Ռեակտիվ Շարժման Լաբորատորիայի համահեղինակ Գլեն Օրթոնն ասում է, որ դիտարկումն ընդգրկում է Նեպտունի ամառվա միայն կեսը, և ոչ ոք չէր սպասում ջերմաստիճանի նման ինտենսիվ փոփոխություններ: Գիտնականները չեն բացառում, որ Նեպտունի վրա ջերմաստիճանի տատանումները պայմանավորված են արեգակնային ակտիվության 11-ամյա ցիկլով (Շվաբեի ցիկլ)։ Ռոմանը կարծում է, որ ջերմաստիճանի տարբերությունը պայմանավորված է Նեպտունի մթնոլորտի քիմիական կազմի սեզոնային փոփոխություններով։ Գիտնականներն ընդգծում են, որ քիչ բան գիտեն մոլորակի եղանակների բնական փոփոխության մասին։
Հետազոտողները ակնկալում են, որ ապագա դիտարկումները կլինեն ավելի արդյունավետ, քանի որ Ջեյմս Ուեբ տիեզերական աստղադիտակը՝ աշխարհի ամենահզոր ուղեծրային ինֆրակարմիր աստղադիտարանը, գործարկվել է անցյալ տարվա վերջին: Հետազոտողները կկարողանան ավելի շատ տեղեկություններ ստանալ Նեպտունի և Ուրանի բնույթը հասկանալու համար:
Անցյալ սեպտեմբերին ՆԱՍԱ-ն հայտարարեց Նեպտուն զոնդ ուղարկելու պլանների մասին՝ Նեպտունի Ոդիսական առաքելության շրջանակներում, որը կմեկնարկի 2031 թվականին: Գործակալությունը մտադիր է օգտվել Յուպիտերի ձգողականությունից՝ սարքի թռիչքի ժամանակը 16-ից 12 տարի նվազեցնելու համար։ ՆԱՍԱ-ն ակնկալում է, որ տիեզերանավը Նեպտուն կհասնի մինչև 2043 թվականը:
Սիրարփի Աղաբաբյան
