Տպել
Չինաստանը դարձել է երրորդ երկիրը, որը Լուսնի վրա նոր հանքանյութ է հայտնաբերել։ Այն պարունակում է քիմիական տարր, որը կարող է վառելիք դառնալ նոր տեսակի միջուկային ռեակտորի համար։
Հանքանյութեր լուսնի վրա
Հանքանյութերը ժայռերի, հանքաքարերի կամ երկնաքարերի բնական հատվածներ են, որոնք քիմիական տարր կամ միացություն են: Երկրի վրա կան ավելի քան 5000 տեսակի հանքանյութեր, այդ թվում՝ սառույց, սիլիցիում և ադամանդ։ Նրանցից շատերը հայտնաբերվել են նաև լուսնի վրա։ Միևնույն ժամանակ, մեր մոլորակի արբանյակի վրա միայն վեցից հինգ նոր հանքանյութեր են հայտնաբերվել ԱՄՆ-ի և ԽՍՀՄ տիեզերագնացների և միջմոլորակային կայանների կողմից: Եվս մեկը չինական առաքելության կողմից՝ 2022 թվականի սեպտեմբերին։
Հանքանյութի հայտնաբերում
2020 թվականի դեկտեմբերին Չինաստանի ազգային տիեզերական գործակալությունը (CNSA) Chang’e-5-ը վայրէջք կատարեց Լուսնի վրա, հավաքեց 1,7 կգ հողի նմուշներ, այնուհետև նրանց հետ վերադարձավ Երկիր: Սա առաջին դեպքն էր, երբ լուսնային նյութ է ձեռք բերվել 1970-ականներից ի վեր: CNSA-ն գտածոների փոքր կտորներ է բաժանել մոտ 100 գիտական խմբերի՝ վերլուծության համար: Պեկինի ուրանի երկրաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտի հետազոտողները կարողացել են իրենց նմուշից մեկուսացնել նյութի մեկ մասնիկ, որը նրանք անվանել են Chang’e քար: Նյութի մի հատվածի չափը մարդու մազի լայնության տասներորդն է։ Գիտնականների թիմը ստիպված է եղել օգտագործել բարձր տեխնոլոգիական գործընթացներ՝ հանքանյութը ավելի քան 14000 այլ մասնիկներից մեկուսացնելու համար։
Էներգիայի փրկություն
Լուսնի նոր հանքանյութի հայտնաբերումը կարող է բարելավել Լուսնի պատմության և ներկայիս կազմի ըմբռնումը: Այնուամենայնիվ, Chang’e քարն ինքնին կարող է ավելի անմիջական ազդեցություն ունենալ մարդկության վրա: Բանն այն է, որ այն պարունակում է հելիում-3՝ հելիումի ատոմի տեսակ, որը հազվադեպ է հանդիպում Երկրի վրա: Ենթադրվում է, որ այն կարելի է առատորեն գտնել Լուսնի վրա: Ըստ որոշ գնահատականների՝ մակերեսի առաջին մի քանի մետրում այն կարող է կազմել մինչև 1,1 մլն տոննա։
Հելիում-3-ը ռադիոակտիվ չէ, ուստի այն կարող է անվտանգ վառելիքի տարբերակ լինել միաձուլման ռեակտորների համար: Այս մեթոդը հսկայական էներգետիկ ներուժ ունի, սակայն մինչ այժմ մարդկությունը չի կարողացել համապատասխան ռեակտոր ստեղծել։ Եթե գիտնականները կարողանան պարզել, թե ինչպես կարելի է գործնականում օգտագործել միջուկային միաձուլումը էներգիա արտադրելու համար, ապա այն կարող է դառնալ մաքուր էներգիայի աղբյուր: Այնուամենայնիվ, դրա համար նախատեսված վառելիքը պետք է արդյունահանվի լուսնի վրա:
Էներգետիկայի ապագան
Chang’e քարը հույս է տալիս, որ Լուսնի վրա իսկապես շատ հելիում-3 կա, որը կարող է օգտագործվել հաջորդ սերնդի ատոմային էներգիայի համար: Միայն 40 տոննա նյութը հնարավորություն կտա մեկ տարվա ընթացքում էներգիայով ապահովել ողջ Միացյալ Նահանգները։ ՆԱՍԱ-ի տիեզերական տեխնոլոգիաների գիտնական Ահարոն Օլսոնն ասել է. «Լուսնի վրա առկա տարբեր նյութերից Երկրի վրա պոտենցիալ նշանակություն ունեցող միայն մեկը հելիում-3-ն է: Եթե այն օգտագործվի որպես վառելիք միջուկային միաձուլման ռեակտորում, դա կարող է նպաստել էլեկտրաէներգիայի արտադրությանն ամբողջ աշխարհում»:
Սիրարփի Աղաբաբյան
