Տպել
Թարգմանիչ, երաժիշտ ու գրադարանագետ Պերճ Թյուրաբյանը գրում է․
Գագիկ Գինոսյանի հետ
Գագիկի հետ ծանոթացել ենք ավելի քան 10 տարի առաջ Երևանում, իր մի համերգից հետո: Երբ իմացավ, որ Դաշտենց –Տոնոյան ցեղից/ընտանիքից համերգին ներկա են Դավիթի մայրը և Անահիտը, մոտեցավ և շատ հուզումնալից ողջունեց մեզ։ Հետագայում ես ու Գագիկը դարձանք FB-յան ընկերներ։ Երբեմն-երբեմն գրում էր, որ երբ Երևանում լինեմ, անպայման հանդիպենք։ Բայց այդ հանդիպումը չէր կայանում՝ այլևայլ պատճառներով․ զբաղված էր, քաղաքում չէր, և այլն։ Իսկ ես, անկեղծ ասած, շատ չէի ցավում, մտածում էի՝ քաղաքավարական հանդիպում պիտի լիներ, որ մեր կապը չի ստացվի, մտերմություն չի ստեղծվի, արհեստական մի բան է լինելու, որը ոչ մեկիս պետք չէր։
Մի անգամ, երբ էլի Երևանում էինք, երեկոյան հայտնվեցինք Կասկադում։ Եթե ասեմ, որ նման բան չէի տեսել, որ դա կատարյալ ցնծության զգացում էր, խորքումդ թաղված մի մարած հրաբխի ժայթքման նման բան՝ ոչինչ ասած չեմ լինի – այդ տարածքը, որ նստել-ուտելու, սուրճ խմելու, ծույլ ծվարելու, հոգնած կամ բոցավառ ու իմաստուն խոսքերի, դատողությունների սեղանիկներով ու ծաղկաթաղարներով սահմանազատված անհատական ու ծեծվող հուսահատությամբ ամեն օր լցվող մի անդեմ վայր էր, դարձել էր մի հավաքական, մարդկային դաշն ու անանձնական մերձեցում, որտեղ ոչ մի կողքից նայող չկար, ոչ մի սխալ կամ ճիշտ պարող չկար, մեծուփոքր չկար, հին ու նոր չկար, ներկա ու նախկին չկար․․․ Գագիկին տեսանք պարելիս․ մոտեցավ, քրտինքի մեջ կորած, ժպտուն, բայց՝ խոհուն ու լուրջ։ Ներկայացրեց պարախմբերը, գործնական, արագ, խոստացավ զանգել ու գնաց-բացեց շղթան ու մտավ պարի մեջ։
Ես չգիտեմ, թե այս ամենը անելու գործում ով, երբ, իր հետ, իրենից առաջ, կամ ինչքան է արել։ Դա իմ գործը չի։ Ես տեսա մի մարդու, որը հավատում էր հրաշքի և դա իրականություն էր դարձրել և անսահման սիրում էր իր արածը։
Անցյալ տարի Գագիկը մեկ-երկու ամսով եկել էր Միացյալ Նահանգներ պարուսույցի պարտականությամբ, քանի որ մեծ համերգ էր նախապատրաստվում Նյու Ջերզիում, Համազգայինի նախաձեռնությամբ, որին մասնակցելու էին հայկական պարախմբերի սաները։ Մեր հանդիպումը չէր կայանում։ Ամեն հրավերի պատասխանում էր՝ այսօր պիտի գնամ այսինչ հայկական կենտրոն, վաղը՝ մեկ այլ հայկական դպրոց, մյուս օրը՝ հասնելու էր Վաշինգտոն․ «էդ երեխեքին սովորեցնեմ հայերեն պարել, քանի դեռ ուշ չէ, Պերճ ջան (շատ հատուկ ձևով էր ասում՝ Պերճ ջան, որն ականջիս մեջ երկար կմնա), հազիվ եկել եմ։ Հենց որ ազատվեմ՝ կգամ»։ Ընթացքում միշտ գրում էինք իրար, երկար խոսում հեռախոսով։
Ու վերջապես մեր հանդիպումը կայացավ․ հանդիպեցինք մեր տանը՝ անցյալ տարի՝ հենց այսօր, փետրվարի 7-ին, իմ ծննդյան օրը։
Ես սխալ էի՝ մեր միջև ստեղծվեց մի կապ, որն ավելին էր, քան վաղեմի ընկերների իրար մոտ լինելու, իրար հետ լինելու պահանջը: Այդ կապը անճիգ էր, սիրելի էր, ուսանելի էր, թանկ էր ընտանիքիս համար, մանավանդ մեծ թոռանս՝ Ջոնիի, որը, կարծում եմ, նրանից շատ բան սովորեց։ Դրանից հետո էլի եղան հանդիպումներ, նա էլի եղավ մեր տանը, մենք մինչև լույս խոսեցինք, վիճեցինք, պատմեցինք, իրար լսեցինք՝ հարազատի պես՝ տնավարի։ Ամեն հանդիպում տոն էր, ամեն հացի սեղան ու գինու բաժակ, որ կիսում էինք իրար հետ, հոգեպես լիացնող։
Անցյալ տարի, աշնանը, երբ Երևանում էինք, ավա՜ղ, մի երկու-երեք անգամ հանդիպեցինք, եղանք նաև իր օջախում․ նա այդ օրերին ճանապարհներին էր, էլի իր հավատքին ու անելիքին հավատարիմ, այո՜, ավելի ծանրախոհ, բայց էլի՝ լավատես։ Հարուստ ու սիրելի են ինձ այդ հանդիպումները, ասես տարիներ պարունակեն իրենց մեջ: Այդ կապը կարծես Նոյան Տապանից էր սկսվել: Նա ուներ իր հավատամքը, իր սկզբունքները, որոնք այնքան թանկ էին իր համար, որքան թանկ է մեկին իր զավակը։ Բայց այդ նվիրյալ հայրենասերի փայփայած սկզբունքներն ու արժեքները՝ մի կողմ, նա ոգեղեն մարդ էր, նա բարի մարդ էր, նա կոշտ ու անուշ մարդ էր․ հատկություններ, որոնք ինձ համար շատ գնահատելի են ու սիրելի: Նա այն եզակի անձնավորություններից էր, որը տեսակ է և ուժ։ Ինձ բախտավոր մարդ եմ համարում, որ ճանաչել եմ նրան։
Այսօր բոլորս, ընտանիքով, քեզ ենք հիշում՝ քո ներկայությունը մեր տանը իմ ծննդյան օրով։ Ավելի լավ նվեր չէր կարող լինել՝ բերկրանքի և հոգեկան մտերմության։
Ու այսօր բոլորս լալիս ենք ու ցավում քո մահը, Գագիկ ջան։ Եվ մեր խորին ցավակցությունները հայտնում քո ընտանիքին, զավակներիդ, սաներիդ, որոնք այն հունդն են, որը ծիլեր է տալու։ Գիտեմ, որ չես կասկածում, բայց ես էլ իմ կողմից ասեմ՝ չկասկածե՜ս։
Մեր խոնարհումը քո արած գործի, քո նվիրումի, քո վաստակի առջև։
Փետրվարի 7, 2024
Պերճ Թյուրաբյան
