Տպել
Ներկայացվող ռեպորտաժը նկարահանվել է 2000 թվականին Արցախի Մարտունու շրջանի Սխտորաշեն գյուղում, որտեղ մինչ այժմ կանգուն է հետխորհրդային տարածքի ամենահին ու ամենաբարձր ծառը:
Ծառի բարձրությունը բնից մինչև կատար 54 մետր է: Հսկայական չինարին (նաև՝ տնջրի, սոսի – խմբ.) անձնագիր ունի, իսկ մոտակայքում տեղադրված ցուցանակը հուշում է, որ այն տնկվել է մեր թվարկությունից առաջ առաջին դարում Տիգրան Մեծի օրոք (95 – 55 մ.թ.ա.):
Ծառի փչակում, որի մակերեսը մոտ 44 քառակուսի մետր է, մինչև 100 մարդ կարող է տեղավորվել: Չինարի ծառի ստվերը տարածվում է մոտ 1400 քառակուսի մետրի վրա։
Ժամանակին Ռուսաստանի կայսր Նիկոլայ II-ը նույնիսկ թոշակ է նշանակել ծառի համար: Տարեկան 300 ռուբլու դիմաց մոտակա Սխտորաշեն գյուղի բնակիչները խնամում էին դարավոր ծառը, որը ապրել է արքաների, իշխանների, մելիքների, մարզկոմների օրոք ու բարեհաջող շարունակում է կանաչել ու աճել Արցախի նոր ղեկավարության օրոք:
Հին ձեռագրերը վկայում են, որ ավելի քան երկուհազար տարեկան չինարու շուքի տակ հանգստացել են հայոց առաջին կաթողիկոս Գրիգոր Լուսավորիչը, հայոց գրերի հեղինակ և ուսուցչապետ Մեսրոպ Մաշտոցը, տարբեր հայ զորավարներ, նաև հռոմեական զորավարներ:
Հսկա ծառն Արցախում պատվում ու պահպանում են սրբության պես: Այստեղ են հաճախ անցկացվում ընտանեկան խնջույք-հավաքույթները:
