Տպել
Հայաստանում օրինական աշխատատեղերի թիվն ավելանում է, քանի որ հարկային ստուգումներն արդեն ոչ թե ձևական են, այլ իրական։ ՀՀ առևտրաարդյունաբերական պալատի նախաձեռնած քննարկման ժամանակ նման կարծիք հայտնեց ՀՀ պետեկամուտների կոմիտեի վարչարարության մեթոդաբանության և ընթացակարգերի վարչության պետ Հրաչ Մուրադյանը։
Ապօրինի աշխատողի համար պետք է 300 հազար դրամ (250 հազար տուգանք + 50 վարչական ծախսերի համար) վճարել։ Եթե գործատուն, օրինակ, աշխատողին ամսական 120 հազար դրամ է վճարում, բայց նրա աշխատավարձից 22 տոկոս եկամտահարկ չի վճարում ու իր գրպանն է դնում, ապա ամսական նա տնտեսում է 26 հազար դրամ, այսինքն՝ տարեկան 250 հազարից մի փոքր ավելի։
«Բայց դրա հետ մեկտեղ նա ամբողջ տարի ռիսկի է բախվում, որ իրեն կստուգեն ու կտուգանեն ու իր մեկ տարվա «խնայողությունը» կփչվի։ Աստիճանաբար բիզնեսը գալիս է այն մտքին, որ ավելի լավ է օրինական հարկեր վճարել, քան մշտական մտահոգության մեջ ապրել», – ավելացրեց Մուրադյանը։
Սակայն նա նշեց, որ միևնույն ժամանակ հարկային ծառայությանը միշտ չէ, որ հաջողվում է հետևել փոքր բիզնեսի (հատկապես միկրոբիզնեսի) վաճառքներին: Միկրոբիզնեսը ոչ միայն հարկեր չի վճարում, այլև հարկային հաշվառում չի վարում։ Դրա համար էլ ոչ ոք չի կարող հետևել, թե որքան գումարի ապրանք են վաճառել, և արդյո՞ք բիզնեսն իր ապրանքներն կեղծ միկրոբիզնեսի միջոցով առանց հարկերի չի իրացնում։
«Ուստի հարկայինը հետևյալ մոտեցումն է առաջարկում. եթե միկրոբիզնեսը ազատվում է հարկից, ապա ճիշտ չի՞ լինի, որ տնտեսված գումարի մասը բիզնեսն ուղղի վաճառքի հաշվառման ավտոմատացված համակարգին, որ դրա շրջանառությունը թափանցիկ լինի»,– նշեց Մուրադյանը։
Պաշտոնյան նշեց, որ հարկային ծառայությունը տուգանում է մանրածախ կետերին առանց կտրոնի վաճառքի համար, բայց ֆիզիկապես անհնար է հետևել տասնյակ հազարավոր փոքր ու միկրո ձեռներեցներին։
Նրա խոսքով՝ հարկադրման համակարգերում բազմազանությունը հանգեցնում է նրան, որ որոշ ոչ այնքան բարեխիղճ ընկերություններ իրենց աշխատակիցներին գրանցում են որպես անհատ ձեռներեցներ, որոնք, իբր, պայմանագրով իրենց ծառայություններ են մատուցում: Բանն այն է, որ 22 տոկոս եկամտահարկի փոխարեն նրանք ընդամենը 5 տոկոս են վճարում կամ ընդհանրապես ոչինչ չեն վճարում (կախված հարկային ռեժիմից)։
Դրա համար էլ հիմա հարկայինը մասնակցում է քննարկումներին՝ պե՞տք է արդյոք պահպանել ներկայիս հարկային ռեժիմները, թե՞ պետք է պարզեցնել դրանք։
Նշենք, որ Հայաստանում կա մոտ 630 հազար պաշտոնապես գրանցված վարձու աշխատող. երեք տարվա ընթացքում նրանց թիվը մոտ 80 հազարով ավելացել է:
