Տպել
21-րդ դարի սկզբին ռազմական ոլորտում Թուրքիայի խոցելի տեղերից մեկը համարվում էր մեծ հեռահարության ԶՀՀ-ներ չունենալը։ Այդ բացը լրացնելու նպատակով 2005թ․ Թուրքիայի կառավարությունը «կանաչ լույս» վառեց T-LORAMIDS նախագծի առջև։ Նախագծի առաջքաշումը կապված էր նաև Իրանի կողմից սեփական միջուկային ծրագիրը և հրթիռաշինությունը զարգացնելու հետ։ T-LORAMIDS-ը կոչված էր միջին հեռահարության բալիստիկ հրթիռներից պաշտպանելու Թուրքիայի ռազմավարական կարևորության ենթակառուցվածքները։ 2005թ․ հոկտեմբերին Թուրքիայի կառավարությունը հաստատեց T-LORAMIDS-ի շուրջ բաց մրցույթ անցկացնելու առաջարկը։ Ընդգծվում էր, որ նախագիծը կարող է օգտակար լինել նաև տեղական ռազմարդյունաբերության համար։ 1 մլրդ $ գնահատված նախագծի ֆինանսական հավանությունը տրվեց 1 տարի անց, իսկ 2007թ․ մարտի 1-ին T-LORAMIDS-ն ընդգրկվեց Պաշտպանական արդյունաբերության ենթաքարտուղարության (SSM) ծրագրում։ Այն ժամանակ խոսքը 4 համակարգ (դիվիզիոն) գնելու մասին էր, սակայն 2009թ․ ապրիլին SSM-ն այդ համակարգերի թիվը հասցրեց 12-ի։ T-LORAMIDS-ի մրցույթին մասնակցեցին ռուսական Рособоронэкспорт ընկերությունը (С-300ВМ “Антей-2500”), ամերիկյան Raytheon/Lockheed Martin կոնսորցիումը (Patriot РАС-2 GMT և РАС-3), չինական China Precision Machinery Export-Import Corporation (CPMIEC) կոնցեռնը (HQ-9 – FD-2000) և եվրոպական EuroSam կոնսորցիումը (SAMP/T Aster 30)[1]:
Փաստորեն, 2000-ականների կեսերին ռազմական մի շարք խնդիրներ լուծելու նպատակով առաջ քաշեց T-LORAMIDS-ի նախագիծը, ինչն ուներ նաև արտաքին քաղաքական բաղադրիչ․ թուրքական կողմը պետք է մեծապես հաշվի առներ նաև ԶՀՀ արտադրող տվյալ երկրի արտաքին քաղաքական կողմնորոշումը։ Ակնկալվում էր, որ T-LORAMIDS-ի արդյունքները կամփոփվեն 2011թ․ վերջին կամ 2012թ․ սկզբին, սակայն մրցույթի արդյունքները հայտարարվեցին միայն 2013թ․ աշնանը։
Հայկ Գաբրիելյան, թուրքագետ
Ամբողջությամբ՝ lragir.am
