Կոլեկցիոներների ու աստղերի՝ Ջեյ Զիից մինչեւ Քիմ Քարդաշյան, շրջանում մեծ պահանջարկ ունեցող Cartier Crash ժամացույցները դարձել են շքեղության շուկայում դարձել են ամենաանսովոր իրերից մեկը։ Դրանց յուրօրինակ ձեւն ավելի շատ նման է Սալվադոր Դալիի հալչող սյուրռեալիստական, քան հայտնիների ժամացույցներին:
Crash-ի ծագման պատմությունն ապոկրիֆական է՝ նույնքան անսովոր, որքան դրանց դեֆորմացված ասիմետրիկ պատյանը:
Լեգենդն ասում է, որ 1967 թվականին հաճախորդը գնացել է Նյու Բոնդ փողոցում գտնվող Cartier London բուտիկ ՝ վերանորոգելու ավտովթարից վնասված ժամացույցը: Պատմությունն ասում է, որ վթարի կրակոտ շոգը հալեցրել է դրա երբեմնի օվալաձեւ պատյանը: Ժան-Ժակ Կարտիեն՝ հիմնադիր Լուի-Ֆրանսուա Կարտիեի ծոռը, «այնքան է հիացել ձեւով, որ որոշել է կրկնօրինակել այն», – CNN-ի հետ կիսված մարքեթինգային նյութերում պնդում է ընկերությունը:
Սակայն քչերն են հավատում այս պատմությանը, հատկապես Ժան-Ժակի թոռնուհի Ֆրանչեսկա Կարտիե Բրիկելը, ում պատմությունն ավելի անմիջական է: 2019 թվականի իր Cartier գրքում նա գրել է, որ իր պապը եւ դիզայներ Ռուպերտ Էմերսոնն ադապտացրել է արդեն հանրաճանաչ Cartier Maxi Oval մոդելը հավատարիմ հաճախորդների համար, որոնց յուրահատուկ, ինչպես նաեւ հատուկ ձեւավորված ժամացույցներ են հարկավոր: Նրանք հասկացել են, որ մետաղյա պատյանը կարող է այնպիսի տեսք ունենալ, ասես, «ասես վթարի է ենթարկվել»՝ «ծայրերը մի կետում սեղմելով եւ մեջտեղում կորություն կազմելով», – ավելացրել է նա:
Շքեղ ժամացույցների Hodinkee կայքի հիմնադիր Բենջամին Քլայմերի խոսքերով՝ անկախ Crash-ի ծագումից, այս առասպելը միայն ավելացրել է դրա մշակութային ժառանգությունը:
Ենթադրվում է, որ առաջին արտադրության ընթացքում թողարկվել են մոտավորապես մեկ տասնյակ ժամացույցներ: Crash-ի անկանոն ձեւը դրանց աշխատատար էր դարձնում, եւ Cartier-ի ֆիրմային հռոմեական թվերն ու սրի տեսքով ձեւավորված սլաքները դժվար ընթեռնելի էին:
«Առաջին Crash ժամացույցները մեծ գլխացավանք էին պատճառում», – Բրիկելը մեջբերում է իր պապի խոսքերը։ «Տեսնում եք, այս ամենը շատ լավ է արված գեղեցիկ դիզայնով, բայց ժամացույցը պետք է նաեւ ցույց տա ժամանակը: Եվ քանի որ թվացույցը սխալ էր, համարները ստանդարտ տեղերում չէին»։
Ենթադրվում է, որ Crash-ի առաջին մոդելը վաճառվել է մոտ 1000 դոլարով (մոտ 9000 դոլար այսօրվա փողով): Սակայն վերջին տարիներին մոդելը թանկացել է վերավաճառքի շուկայում:
2021 թվականին Ժնեւի Sotheby’s աճուրդում 1970 թվականի մոդելը վաճառվել է ավելի քան 806,000 շվեյցարական ֆրանկով (908,000 դոլար), ինչը ռեկորդային է այս մոդելի համար: Մեկ տարի էլ չանցած, 1967 թվականի բացառիկ հազվագյուտ բնօրինակը կրկին ռեկորդ է սահմանել, երբ վաճառվել է ավելի քան 1,65 միլիոն դոլարով Loupe ժամացույցների առցանց աճուրդում:
Ըստ Լոնդոնի Sotheby’s-ի ժամացույցների մասնագետ Թոմ Հիփի, այս աստղաբաշխական գները մասամբ կարող են բացատրվել կոլեկցիոներների շուկայում մոդելի սակավությամբ: Թեեւ Cartier-ը չի հայտնում արտադրված ապրանքների ընդհանուր թիվը, փորձագետները կարծում են, որ դրանք հարյուրավոր են, ոչ թե հազարներավոր։ Դրանք գոյություն ունեն «անչափելի փոքր քանակությամբ»:
2018թ․-ին Cartier-ը թողարկեց երկու նոր սահմանափակ թողարկման Crash մոդելներ՝ մեկը 18K դեղին ոսկյա պատյանով, իսկ մյուսը՝ ադամանդապատված սպիտակ ոսկյա պատյանով: Դրանց գինը խելամիտ էր՝ համապատասխանաբար 27,000 եւ 65,000 եվրո, չնայած Հիփն ասել է, որ դրանք հիմնականում նախատեսված էին Cartier-ի «բարձրակարգ հաճախորդների» համար։
Հիփը հիշում է, որ խոսել է դիլերների հետ, ովքեր 10 տարի առաջ մերժել են Crashes-ը գնելու հնարավորությունը մոտ 60,000 ֆունտ ստեռլինգով (այժմ մոտ 65,000 դոլար), չնայած նրանք այժմ դրանք վաճառում են շատ անգամ ավելի թանկ գնով: Միեւնույն ժամանակ, Քլայմերն ասել է, որ կոլեկցիոներների շրջանում թեեւ 2016թ․-ին կամ 2017թ․-ին տեսել է հետաքրքրության վերածնունդ, Crash-ը «շատ պահանջված չէր» նույնիսկ հինգ տարի առաջ:
Նա նշել է, որ շրջադարձային պահը տեղի է ունեցել 2018 թվականին, երբ Քանյե Ուեսթին այդ ժամացույցով տեսել են Դեւիդ Լեթերմանի Netflix-ի հատուկ շոուի ժամանակ: