Տպել
«Սև» կամ «արյունոտ» հունվարը կապված է 1990 թվականի հունվարի 20–ին տեղի ունեցած իրադարձության հետ, երբ խորհրդային կարմիր բանակը ճնշեց Ադրբեջանի քաղաքական ընդդիմությանը, ինչի հետևանքով զոհվեց 131–170 մարդ: Նրանց մեծ մասն ադրբեջանցիներ էին:
Թեև, ըստ Սամվել Մարտիրոսյանի, վերջին երկու տարիների ընթացքում հաքերներն ավելի պասիվ են, 2018 թվականն ադրբեջանական և դրանց աջակցող թուրքական հաքերային խմբերի ակտիվացման առումով ևս բացառություն չէ:
«Հիմա հարձակումները շատացել են մասնավորապես սոցցանցերի անձնական պրոֆիլների վրա: Իսկ թե ի՞նչ հետևանք կունենան այս օրերի հարձակումները, պարզ կլինի հունվարի 20–ին, քանի որ իրենք հիմնականում այդ օրն են հրապարակում իրենց «աշխատանքները»: Հիմնականում հարձակվում են նաև կայքերի վրա»,–«Փաստ»–ի հետ զրույցում ասաց ՏՏ անվտանգության փորձագետը:
Հաշվի առնելով, որ վերջին երկու տարիներին հաքերներն ավելի պասիվ են, Ս. Մարտիրոսյանից հետաքրքրվեցինք՝ պասիվ վիճակն ավելի շատ մեր զգոնության հետևա՞նքն է, թե այլ պատճառներ էլ կան:
Ի պատասխան, ՏՏ անվտանգության փորձագետը նշեց, որ ադրբեջանական հաքերային համայնքում վերաձևավորում է կատարվել:
«Հիմնական դեմքերը, ովքեր լուրջ հարձակումներ էին անում, ասպարեզից դուրս են եկել: Իսկ թե ո՞ւր, պարզ չէ: Միգուցե անցել են պետական աշխատանքի, կամ ուղղակի կրճատվել են»,–ասաց նա:
Իսկ հարցին, թե վերջին տարիների կտրվածքով ինչպե՞ս է գնահատում սոցցանցերում ադրբեջանական հաքերային հարձակումներից խուսափելու, թակարդը չընկնելու հայ օգտատերերի զգոնության աստիճանը, Ս. Մարտիրոսյանը պատասխանեց.
«Շատ դժվար է ասել: Մի կողմից ինչ–որ զգոնություն կա, բայց մեկ է, իրենց հաջողվում է կոտրել: Ընդ որում՝ հաքերները լուրջ բաներ չեն անում, ուղղակի խաբելով են զբաղվում: Ընդհանուր առմամբ՝ վերջին մեկուկես տարվա մեջ ադրբեջանցիներին Facebook–ում հաջողվել է կոտրել մոտավորապես 5–ից 10 հազար օգտատերերի պրոֆիլներ: Սա իրականում շատ մեծ թիվ է: Իսկ ուշադրությունը կա, բայց շատ դեպքերում ընդհանուր է: Այսինքն՝ մարդիկ գիտեն, որ իրենց կարող են կոտրել, բայց երբ գործը հասնում է ռեալ հարձակման, շատ դեպքերում չեն իմանում, որ դա հարձակում է»:
Սամվել Մարտիրոսյանն այս առումով խնդիր է տեսնում: Նրա դիտարկմամբ՝ հանրային իրազեկման, կրթության ինչ–որ ծրագրեր չկան. «Դեռևս չկա մի մարմին, որը նման դեպքերում պատասխանատու պետք է լինի հանրային իրազեկման առումով»:
Հարցին, թե այս փուլում կա՞ն հստակ օրինակներ, որոնք կօգնեն մարդկանց կիբերտիրույթում խուսափել ադրբեջանական հաքերային հարձակումներից, ՏՏ անվտանգության փորձագետը պատասխանեց.
«Մինչև վերջերս Facebook–ում իբրև թե «հյուրերին տեսնելու» (օգտատիրոջ էջ այցելածների տվյալներ,– խմբ.) ծրագրերի միջոցն են օգտագործել: Երկրորդը՝ Facebook–ի անունից ինչ–որ «mail»–ի կամ պրոֆիլի միջոցով հաղորդագրություն է գալիս այն մասին, թե իբրև ձեր էջը արգելափակվելու է, իսկ եթե չեք ուզում արգելափակվի, մտեք նշված հղումով և գրանցվեք: Մարդիկ մտնում են հաղորդագրության մեջ նշված հղումով ու իրենց գաղտնաբառը տրամադրում հաքերներին»:
Սամվել Մարտիրոսյանն ընդգծեց, որ հարձակման հաջորդ միջոցի թիրախը շոու բիզնեսի ներկայացուցիչներն են, աստղերը: Նրա խոսքով՝ Instagram–ում նամակ են ստանում այն մասին, թե իբրև Instagram–ն իրենց հատուկ տարբերանշան է շնորհել, որը ստանալու համար պետք է նշված հղումով գրանցվեն:
«Արդյունքում կատարվում է նույնը՝ նրանք հարձակման են ենթարկվում: Այսօր հարձակման հիմնական ձևերը սրանք են»,– եզրափակեց մեր զրուցակիցը:
past.am
