Տպել
Հարցազրույց ՀՀ նախկին վարչապետ, «Ազատություն» կուսակցության նախագահ Հրանտ Բագրատյանի հետ:
– Պարոն Բագրատյան, գիտեմ, որ Դուք այս օրերին Չինաստանում էիք և երեկ եք վերադարձել, բայց դեռ ապրիլի 17-ին Ձեր ֆեյսբուքյան էջում գրել էիք, որ ժողովրդի պահանջը սահմանադրական է, և իրավիճակի հանգուցալուծման ձևը նոր ԱԺ ընտրություններն են։ Այսօր ի՞նչ կասեք։
-Այո, դեռ ապրիլի կեսերին ակնհայտ էր, որ այն, ինչ կատարվում է, անհավանական է համարվելու՝ ՀՀ նախագահի նշանակումը, իրավունքների վերաբաշխումը, Սերժ Սարգսյանի վերանշանակումը, ՍԴ նախագահին 18 տարով նշանակելը, այս ամենը փաստում էր, որ անպատժելիությունը չափ ու սահման չունի և չի ճնշվելու։ Ի պատիվ երիտասարդների և Նիկոլ Փաշինյանի՝ պետք է ասեմ, որ իրենք դա շուտ հասկացան և զգացին։ Տեղի ունեցավ քաղաքական հեղափոխություն։ Հեղափոխությունները լավ բան չեն։ Շահում են այն հասարակությունները, որոնք էվոլյուցիոն ճանապարհով են զարգանում, բայց Հանրապետականը մեզ էվոլյուցիայի հույս չէր տալիս։ Երբեք Հայաստանում այդպիսի անհաշվետու իշխանություն չէր եղել, որը կորցրել էր հետադարձ կապը և չէր էլ փորձում հասկանալ ոչինչ իր արածներից՝ լինի իրավական, սոցիալական կամ տնտեսական ոլորտը։
– Ի՞նչ գնահատական կտայիք այսօրվա իրավիճակին՝ 29 ապրիլի։ Մեկնարկային ի՞նչ պայմաններ ունենք տնտեսության մեջ։
-Մի երկու թիվ ասեմ միայն։ Մի կողմ թողնենք տնտեսական աճը և այլն։ 20 տարի նրանք իշխանության են, 40 տոկոսից համախառն ներքին արդյունքում աշխատավարձի տեսակարար կշիռը իջավ 32 տոկոսի։ Բանը հասել էր նրան, որ այն թեթև տնտեսական աճը, որ հայտնվել էր 2017-ին, լավ կլիներ, որ ընդհանրապես չլիներ։ Ես ստիպված էի գործող վարչապետին զգուշացնել՝ այդ տնտեսական աճը պետք չի, այն դուրս է գալու երկրից, այն կենտրոնանում էր բացառապես մի քանի հոգու ձեռքում։ Երկիրը աստիճանաբար դառնում էր նետտո-կապիտալ արտահանող, այսինքն, կոպիտ ասած, մենք պարտք էինք վերցնում, տալիս էինք օլիգարխներին, որպեսզի նրանք այդ փողը դուրս հանեն։ Վիճակն այնպիսին էր, որ պետք էր երազել, որ ՀՀ տնտեսությունը մի փոքր անկում ապրեր, որպեսզի բարձրանար, բոլշեւիկյան տերմինաբանությամբ ասեմ, բանվոր դասակարգի տեսակարար կշիռը։ Այսպես ես կբնութագրեի հանրապետական իշխանության վերջին 20 տարին։
– Այդ վիճակից դուրս գալու ի՞նչ հնարավորություն եք տեսնում։
-Եթե քաղաքական համակարգում մենք արել ենք հեղափոխություն, ապա տնտեսական համակարգում մենք կարող ենք էվոլյուցիոն ճանապարհով արագորեն, մինչև 3 տարվա ընթացքում արմատապես շուռ տալ ամեն ինչ դեպի լավը։ Իմ հայացքները տնտեսական ռեֆորմների մասին, ամբողջ տնտեսական քաղաքականությունը հրաշալի շարադրված են «100 քայլում», դրանից ազատորեն օգտվել էին բոլոր լիբերալ ուժերը, իշխանությունն էլ էր վերցրել որոշ դրույթներ, իսկ 2009-ին դրան հավանություն էր տվել Համաշխարհային բանկը, ուզում էր քննարկել։ Բայց Տիգրան Սարգսյանի մեղքով այդ քննարկումը չեղավ, ես սա ասում եմ առաջին անգամ։ Մենք տիրապետում ենք ամբողջ մեխանիզմներին՝ ՀՀ տնտեսական համակարգը արագորեն, գրեթե 180 տոկոսով շուռ տալու համար, պահպանելով կապիտալիստական արտադրական եղանակին բնորոշ գծերը։ Բայց տնտեսության վիճակը նուրբ է․ եթե մի քայլ մի տեղ անում ես, թեկուզ ճիշտ, բայց անում ես սխալ շղթայում՝ ժամանակից շուտ կամ ուշ, կարող ես պարտվել։ Ես լիազորված չեմ խոսել ապագա տնտեսական իշխանության քաղաքականությունից, բայց կարող եմ վստահաբար ասել՝ եթե ուզում են հաղթել, այլ կերպ լինել չի կարող, քան իմ առաջարկած տարբերակով։
– Գնալուց առաջ Սերժ Սարգսյանը ներկայացրեց, որ մենք լավ զարգանում ենք, խնդիրները մեծ չեն։ Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ հրատապ խնդիրներ ունենք այս պահին։
-Նախ, արձագանքեմ Սերժ Սարգսյանին։ 10-ամյա տնտեսական գումարային աճը 96 տոկոսի փոխարեն իրենց թվերով կազմել է 25 տոկոս։ Վրաստանի տնտեսական գումարային աճը կազմել է՝ 46, Ադրբեջանինը՝ 38 և աշխարհինը՝ 29%։ Հիմա՝ 25%, դա լա՞վ է։
– Եթե ոչինչ էլ չանեին, այդքան կաճեր։
-Աղքատությունը 23 տոկոսից դարձել է 29,9 տոկոս։ 10 տարում գործազրկությունը 19 տոկոսից դարձել է 16,5 տոկոս։ 10 տարում ընթացիք դոլարային գներով երկրի առևտրաշրջանառությունը 4,5 մլրդ-ից դարձել է 6,4 մլրդ, բայց եթե այդ ընթացքում վերցնում ենք ապրանքների գների թանկացումը դոլարով 9-10 տոկոսով, ապա տեսնում ենք, որ նույնիսկ այս աճն էլ չունենք։ Ես հիմա էլ նույնիսկ պատրաստ եմ իր հետ հանդիպելու և պնդելու իմ հայտարարած թվերի բացարձակ ճշմարտությունը, որոնք բացարձակ համապատասխանում են իրենց իսկ «սուտի» վիճակագրական վարչության թվերին։
– Այս պահի հրատապ գործողությունները որո՞նք պետք է լինեն։
-Հրատապներից առաջինը ԿԲ-ն սանձելն է։ Ոչ այնքան այն պատճառով, որ չի կարելի վստահել այսօրվա ղեկավարությանը, դա ինքնըստինքյան է։ Այսօրվա ղեկավարությունը ԿԲ-ն օգտագործում է որպես «չենջ-օֆիս», դա անելով, նրանք ծածկվում են կայունության վերմակով։ ԿԲ ղեկավարության հարցը անմիջապես լուծելը անհրաժեշտ է, որ մենք թույլ չտանք երկրի արտաքին պահուստների էռոզիան։ Տեղի է ունենում դոլարի լուրջ արտահոսք։ Իմ անունից ուզում եմ դիմել ժողովրդին։ Ժողովուրդ ջան, մի հանեք ձեր ավանդները, հատկապես դոլարային։ Տարբերակ չկա, որ այս իշխանությունը հաջող չլինի, ի վերջո հաջողելու է։ Կա վտարվելու վտանգը։ Հավատացեք այս ամենին, որովհետև այս ամենը դուք եք։ Խուճապի մի տրվեք։ Մեր վիճակը կայուն է, հետայսու այդ կայունության ֆոնի վրա պիտի տեսնենք ահռելի դրական դինամիկա։
– Ասում եք, դեպոզիտները չհանեք, մարդիկ էլ ասում են՝ եթե բանկերը փողերը վերցնեն ու թռնեն, ի՞նչ կանենք։
-Չեն կարող։ Մենք ունենք հնարավորություն ցանկացած «քցողին» «քցել»։ Այդպիսի բան մեր բանկային իրավիճակում չկա։ Մեր բանկային ռեսուրսները ձեր ավանդներն են, որոնցից ձևավորվում են խոշորի վարկերը։ Պետք է իմանալ ավանդների և վարկերի կառուցվածքը։ Դրա համար ես պնդում եմ՝ ձեր փողը մի հանեք։ Գուցե, որոշ օլիգարխներ չհամաձայնվեն, որոնք շուտով, համապատասխան քայլերի դեպքում, զրկվելու են իրենց մոնոպոլ շահույթներից։ Բայց բիզնեսմենների 90 տոկոսի համար իսկապես եկել է ժամանակը, որ նրանք բիզնես անեն միայն պետությանը հարկ տալու և ոչ մի կաշառակեր պաշտոնյայի հետ գործ չունենալու պարագայում։ Եթե մեր նոր պաշտոնյաները, Նիկոլ Փաշինյանը դա չանեն, նույն բախտին կարժանանան։
Ամբողջությամբ՝ hraparak.am
