Տպել
– Պարոն Ավագյան, երկու բառով կբնութագրե՞ք Ձեզ:
– Կանայք ասում են, որ անտանելի անձնավորություն եմ (ծիծաղում է): Համամասնությունների տեսանկյունից ես ինձ իդեալական եմ համարում, բայց իմ և ուրիշների կարծիքներն այս հարցի վերաբերյալ հաճախ չեն համընկնում (ժպտում է):
– Եկեք սկզբից սկսենք՝ ի՞նչ կրթություն եք ստացել:
– Ես ավարտել եմ Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանը, որը նախկինում ինստիտուտ էր կոչվում: Ընտրությունս պայմանավորված է նրանով, որ բանակից էի խուսափում, քանի որ այն ժամանակ Բելառուսում էի ապրում, իսկ այնտեղից տղաներին ծառայության էին տանում Աֆղանստան: Ընտրության ոչ մի հնարավորություն չունեի՝ կամ պետք է Երևանում ցանկացած ինստիտուտ ընդունվեի, կամ գնայի ծառայելու: Իրականում նպատակադրվել էի Մոսկվայի պետական համալսարան ընդունվել, բայց բոլորը փորձում էին ինձ հետ պահել այդ մտքից: Ասում էին, որ այնտեղ պաշտոնյաների թոռներն են սովորում և միայն նրանք ելումուտ ունեն համալսարան, և մրցակցությունն էլ դաժան է, շատ դաժան, և չտա Աստված, եթե չընդունվեմ, միանգամից կտանեն բանակ:
Կարճ ասած, որոշեցի ռիսկի չդիմել, քանի որ միայն մեկ հնարավորություն ունեի, և բացի այդ, հաշվի առնելով այն, որ Մոսկվայի պետական համալսարան չեմ ընդունվելու՝ մե՞կ չէ, թե ուր կընդունվեմ (ժպտում է):Արդյունքում ընկերոջս՝ Գառնիկ Ավանեսյանի հետ 5 տարի ծախսեցինք Պոլիտեխնիկի վրա: Ի դեպ, Գառնիկը ֆանտաստիկ կիթառահար էր. նա վթարից մահացավ, գուցե հիշեն շատերը ЯК 40-ը, որը Երևանից Ստեփանակերտ էր ուղևորվում…
Եվ այսպես, 5 տարվա ընթացքում սովորում էինք, քննություններ հանձնում և դասախոսներին համոզում, որ մեզ մեր երեքները նշանակեն՝ գնանք: Ասում էինք. «Մեկ է, ԽՍՀՄ տնտեսությունը չենք ցանկանում փչացնել, նշանակեք, գնանք, շատ ենք խնդրում» (ժպտում է): Այսինքն՝ ինստիտուտը բանակից փախչելու միակ տարբերակն էր:
– Մի որոշ ժամանակ էլ Գերմանիայում եք ապրել, այնպես չէ ՞:
– Հա, ապրել եմ Գերմանիայում, քանի որ հայրս գերմանական բանակում էր ծառայում, բայց ես ծնունդով Վրաստանից եմ, և նշեմ, որ ծնվել եմ մի քաղաքում, որտեղ հայերը երբեք չեն ապրել և մինչև օրս էլ չեն ապրում: Խոսքս Գամսախուրդիայի ծննդավայրի մասին է: Տեղացիները շատ ազգայնամոլ են, և հիշում եմ՝ սահմանը հատելիս, ուշադիր զննում էին անձնագիրս և զարմանում՝ ծննդավայրս տեսնելով, նրանք գրեթե հարգանքի տուրք էին մատուցում ինձ, ասում էին. «Դու իսկական վրացի ես» (ժպտում է): Վրաստանից էլ միանգամից ուղևորվեցինք Գերմանիա:
Ինչ վերաբերում է Հայաստանին, ես հաճախ էի գալիս-գնում, բայց երկարաժամկետ բնակություն այստեղ հաստատեցի միայն ինստիտուտ ընդունվելուց հետո:
– Պարոն Ավագյան, կտա՞ք իսկական լուսանկարչի սահմանումը:
– Անկեղծ ասած, եթե տատիկս այսօր ողջ լիներ, նա էլ կլուսանկարեր: Այսօր բոլորը, բացարձակապես բոլորը լուսանկարիչներ են, եթե բջջային հեռախոս ունես՝ լուսանկարիչ ես: Հիշում եմ՝ տարիներ առաջ Հայաստանում լայն տարածում ստացան համակարգիչները, և բոլորն իրենց ծրագրավորողներ էին անվանում, սակայն պետք է չմոռանալ, որ համակարգիչը պարզապես գործիք է, որով մեկը հաշվարկում է բալիստիկ հրթիռի հետագիծը, երկրորդը վեբ դիզայնով է զբաղվում, իսկ երրորդը պոկեր է խաղում:
Նույն տրամաբանությամբ էլ լուսանկարչական ապարատն է գործիք, և այսօր յուրաքանչյուր երկրորդը լուսանկարիչ է: Հարցն այն է, թե դու ինչպես ես այդ գործիքն օգտագործում: Նույնը գրողների պարագայում է: Տես, Հրանտ Մաթևոսյանն օգտագործում էր ինքնահոս գրիչ, և քննիչն էլ էր այդ նույն գրիչից օգտագործում, բայց Մաթևոսյանը ստեղծագործում էր, իսկ քննիչը հարցաքննության արձանագրությունն էր գրում: Այսինքն՝ կարևոր է, թե դու ինչպես ես այդ գործիքը կիրառում, չէ որ Գագիկ Շամշյանն էլ է լուսանկարիչ, բայց ես և նա տարբեր ձևով ենք օգտագործում լուսանկարչական ապարատը: Ես կարծում եմ, որ լուսանկարչությունը մասնագիտություն չէ, այն ապրելակերպ է, այո՛, դու պետք է ապրես դրանով:
– Պարոն Ավագյան, որպես վավերագրող ի՞նչ կասեք վավերագրական լուսանկարչության մասին:
– Յուրաքանչյուր լուսանկար վավերագրական է, եթե իհարկե մենք չենք խոսում աղջիկների սելֆիների մասին: Տես, նրանք իրենց լուսանկարում են, մշակում, իրենցից գեղեցկուհիներ են սարքում, հրապարակում սոցիալական ցանցերում, բայց չէ որ դա դոկումենտալ լուսանկար չես կարող համարել: Իսկ ընդհանրապես, ցանկացած լուսանկար վավերագրություն է, քանի որ դու նոր բան չես ստեղծում, դու արձանագրում ես պահը:
Արդեն 10 տարի է ֆոտոլրագրությամբ չեմ զբաղվել, քանի որ մեծ հիասթափություն եմ ապրել, և օրեցօր այդ հիասթափությունն ավելի է խորանում: Իսկ գիտե՞ս՝ ինչու: Օրինակ բերեմ: Երբ Մարալիկում ինքնաթիռ էր վայր ընկել, ես ուշադիր հետևում էի բոլոր այսպես կոչված մասնագետներին և եկա այն եզրակացության, որ մենք մասնագետներ չունենք: Երբ նման դժբախտություն է տեղի ունենում, առաջին հերթին շրջափակում են տեղանքը, որպեսզի ոչ ոք ոտք չդնի այնտեղ: Հիշում եմ՝ մի կիսագրագետ տղամարդ լուսանկարչական ապարատը ձեռքին շրջում էր այդտեղ և լուսանկարում: Ես կհասկանայի, եթե այդ լուսանկարները հետաքննության համար նախատեսված լինեին. ես շատ լավ հասկանում եմ, որ հետախուզություն անցկացնելու համար քննիչը լուսանկարների կարիք ունի: Բայց սա ուրիշ դեպք է, այդ տղամարդն իր համար էր լուսանկարում, իսկ հետո այդ ֆոտոները տեղադրում իր անձնական էջում, և աննպատակ, հասկանո՞ւմ ես: Հետաքրքիր է, որ նա գլխի էլ չի ընկել, որ իր լուսանկարներով գործի ընթացքին օգնել է, հա նման դեպք եղել է:
Մեկ այլ օրինակ էլ բերեմ, երբ ինքնասպանության դեպք էին փորձում «բացահայտել», լուսանկարներից տեսա, որ ոչ թե ինքնասպանություն, այլ սպանություն է տեղի ունեցել և դա գործին շատ օգնեց: Այնուամենայնիվ, կարծում եմ՝ չի կարելի այդ տեսակ վայրերում լուսանկարել…
Ես այլևս չեմ լուսանկարում, ավելի ճիշտ կլինի ասել՝ ինքս իմ համար եմ լուսանկարում:
Զրուցեց Մարիամ Սուքիասյանը
Լուսանկարեց Լուսինե Գրիգորյանը
Ամբողջությամբ՝ vnews.am
