Տպել
Մարգար Մելքոնյան, Սեդա Գպրանյան-Մելքոնյան
(Հատված «Ավո. Մոնթե Մելքոնյանի կյանքը եւ մահը» գրքից (հեղ.՝ Մարգար Մելքոնյան, Սեդա Գպրանյան-Մելքոնյան):
Մայիսի 28-ին Մարտունի վերադառնալով` Մոնթեն մի քանի հեկտար մշակովի հաշիշ հայտնաբերեց ավերված Ղարադաղլուի մոտ: Նա կասկածեց, որ տեղական խմբավորումներից մեկն էր ցանել հաշիշը` որպես արտահանելու ապրանք: Լուրն անհանգստացրեց Սեդային:
Մարատի հետ բախումից հետո նա միշտ խնդրել էր ամուսնուն չխառնվել տեղական «ընտանեկան գործերին»: Սեդան հիշեցնում էր, որ Մոնթեն զինվորական մարդ է եւ ոչ ոստիկան: Չնայած այդ խորհրդին` Մոնթեն որոշել էր դաշտն այրել: Բայց նախքան նա փոխհրաձգությունների միջեւ այդ անելու ժամանակ կգտներ, նրա հին ընկեր Արա Թորանյանը զանգեց Սեդային շտապ հաղորդագրությամբ: Մոնթեի հին ընկեր Շիշկոն խնդրել էր Թորանյանին, որն այդ ժամանակ այցի էր եկել Փարիզից, Մոնթեին տեղեկացնել հետեւյալը. որ մարսելցուն ինչ-որ կերպ հայտնի էր դարձել, թե ով որ հաշիշ էր ցանել Ղարադաղլուում, նա էլ դաշտը շրջապատել էր ականներով` սահմանը խախտողներին դաս տալու համար:
Քանի որ Երեւանի ու Մարտունու միջեւ ուղիղ հեռախոսակապ չկար, Սեդան պիտի հեռաձայներ Պաշտպանության նախարարություն Ստեփանակերտում եւ խնդրեր, որ Մոնթեին հայտնեն իր հետ կապվի: Նա երեկոյան խոսեց իր կնոջ հետ, եւ Սեդան կրկնեց Շիշկոյի նախազգուշացումը: Երբ նա ավարտել էր, գծի մյուս ծայրում լսեց մտածկոտ «հմմ… հմմ»: Ականների մասին լուրը չէր, որ ստիպեց Մոնթեին կարկամել. նա արդեն հայտնաբերել էր վտանգը եւ դաշտն այրելու վերաբերյալ համապատասխան կարգադրություններ արել: Մոնթեն ավելի շատ մտածում էր այն փաստի մասին, որ իր օտարացած ընկեր Շիշկոն նեղություն էր կրել` Սեդային տեղեկացնելու վտանգի մասին:
Մոնթեն տանկով անցավ ականապատ հատվածն ու, մտնելով հաշիշի մեջ, դաշտը կրակ տվեց: Ծուխը բարձրանալու հետ, սակայն, վտանգը միայն աճում էր. դաշտը դեռ ծխում էր, երբ Կոմիտասը հանկարծ կորցրեց Մոնթեի ծառայողական մեքենայի կառավարումը, եւ մի պահ թվաց, թե այն ձորն է ընկնելու ու ջախջախվելու: Կոմիտասն ու Մոնթեն դուրս թռան մեքենայից եւ տեսան, որ անիվներից մեկը համարյա առանցքից անջատված էր: Ինչ-որ մեկը թուլացրել էր անիվը, եւ ով էլ դա արած լիներ, պետք է որ իմանար այն, ինչ գիտեին Մարտունու բոլոր չափահասները. հրամանատարի մեքենան ամեն օր վտանգավոր տեղերով էր անցնում:
Մարտունիում դարձյալ գործում էին նաեւ դիզելի գողերը, իսկ սահմանամերձ փոխհրաձգություններն անդադար շարունակվում էին: Ինչպես միշտ, Մոնթեն գիշերները բավարար չափով չէր քնում, եւ նրան բաժին հասած քունն ընդհատում էին թախտի մոտ դրված հեռախոսների զանգերն ու «ուոքի-թոքիների» խռխռոցը: Նա սկսել էր աչքերն ավելի հիվանդագին թարթել, իսկ աջ ձեռքի ջղաձգումը, որ անցել էր մայիսի վերջին մի քանի օր Երեւանում հանգստանալու շնորհիվ, նորից իրեն զգալ էր տալիս:
Անկառավարելի ստորադասներից մեկի վրա բղավելու մի հատկապես կատաղի նոպայից հետո շտաբի սպաներից մեկը համոզեց Մոնթեին մաքուր օդի դուրս գալ: Վարդան անունով պարսկահայ այդ սպան Մոնթեի հետ դուրս եկավ` շտաբի հետեւի խաղողի այգում զբոսնելու: Նրանք մի քիչ քայլեցին երեկոյան թուլացող արեւի տակ, երբ Մոնթեն նկատեց կապույտ ու նարնջագույն թեւերով մի փոքրիկ թռչուն: Դա սովորական տեսակ էր, բայց այդ մեկն ինչ-որ պատճառով չէր կարողանում թռչել: Մոնթեն բռնեց նրան ու գլուխը շոյեց: Մի խաղաղ ժպիտ կերպանափոխեց նրա դեմքը: Վարդանը առանց բառ ասելու հեռացավ` թողնելով, որ Մոնթեն ծիտիկին գուրգուրի:
Մոնթեի ձայնը տխուր էր, երբ հունիսի 10-ին նա զանգահարեց Սեդային: Նա բացատրեց, որ շտաբի անձնակազմը գարնան բերքը հավաքելու համար գյուղերն էր վերադարձել, իսկ փոխհրամանատար Մոսին իր հիվանդ մորաքրոջը տարել էր Երեւան բուժման: Մոնթեն մենակ էր մնացել շտաբում եւ չէր կարող Երեւան վերադառնալ իր ուզած ժամանակ: Նա կկարողանար արձակուրդ գնալ ամենաշուտը հունիսի 16-ին, չորեքշաբթի: Այդ օրն իրենք մի քանի օրով կանհայտանան` Սեդայի երեսնամյակը նշելու: Նրանք արդեն սենյակ էին պատվիրել Երեւանից 40 մղոն դեպի հյուսիս գտնվող Վանաձոր քաղաքի «Արալեզ» հյուրանոցում, բայց դա գաղտնի էին պահում:
Սեդան իր ամուսնու ձայնի մեջ անհամբերություն զգաց: Չնայած պատերազմի վերջը չէր երեւում, բայց արդեն ժամանակն էր ընտանիք ստեղծելու: Նրանք շուտով միասին էին լինելու, բայց Մոնթեն նախ պիտի մի փոքր գործ գլուխ բերեր:
Ամբողջությամբ՝ hetq.am
