Տպել
1988 թվականի Սպիտակի երկրաշարժի 30-րդ տարելիցին ընդառաջ Sputnik Արմենիան ներկայացնում է նոր նախագիծ՝ «Ականատեսի աչքերով»: Նախագիծը նրանց մասին է , ովքեր կա՛մ անձամբ են իրենց մաշկի վրա զգացել երկրաշարժի սարսափը, կա՛մ առաջիններից են օգնության հասել ողբերգության մեջ հայտնվածներին։
1988 թվականի Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժի ծավալներն աննախադեպ էին, բայց նաև աննախադեպ էր Հայաստանին օգնություն շտապող ու օգնության ձեռք մեկնող երկրների ու մարդկանց թիվը: Ռուս լրագրող, ԵԱՏՄ-ի եվրասիական հանձնաժողովի արտաքին գործերի ու տնտեսական քաղաքականության նախագահի տեղակալ Վադիմ Կոզյուլինը այդ տարիներին ուսանող էր:
«Մինչ Հայաստան մեկնելը հումանիտար օգնություն էինք հավաքում: Բոլորը բերում էին այն, ինչ կարող էին։ Բերածը պահեստավորվում էր, ապա ռազմական ինքնաթիռներով ճանապարհվում Երևան, հետո մեքենաներով տարվում էր աղետյալ տարածքներ: Այդ ժամանակ ԽՍՀՄ ղեկավարությունը կոչ արեց բոլոր նրանց, ովքեր ծառայել էին բանակում, գալ ու օգնել. դրանք այսպես կոչված ռազմական հավաքներն էին, ու նմանատիպ խմբերով մարդիկ գալիս էին Հայաստան ոչ ռազմական, այլ շինարարական աշխատանքներ իրականացնելու համար: Ինքնաթիռները մետրոյի գնացքների պես մեկը մյուսի հետևից վայրէջք էին կատարում Երևանի օդանավակայանում»,- պատմում է լրագրողը:
Հիշում է՝ Հայաստանում տեղի ունեցած արհավիրքի մասին լսելուն պես Մոսկվայի պետական միջազգային հարաբերությունների ինստիտուտին կից կազմակերպվեց ուսանողական ջոկատ. մոտ 60 հոգանոց խումբը ռազմական ինքնաթիռով տեղափոխվեց Երևան, որտեղից էլ՝ Սպիտակ ու Կիրովական:
«Տեղավորվեցինք լեռան ստորոտում։ Վրաններում էինք ապրում: Հիմնականում Կիրովականում էինք աշխատում, բայց շատ կարճ ժամանակով նաև Լենինականում եմ եղել: Շատ հետաքրքիր հիշողություններ են կապված այդ ժամանակների հետ. ճիշտ է` շատ տխուր հիշողություններ են, բայց դրանց մեջ են նաև հայերի հյուրասիրության ու հյուրի հանդեպ վերաբերմունքի մասին ամենավառ տպավորությունները»,-Sputnik Արմենիային ասաց լրագրողը:
Ուսանողական ջոկատը բաժանված էր խմբերի։ 16 հոգանոց խումբը, որի կազմում էր նաև Վադիմը, մի գյուղում էր աշխատում. օգնում էր գյուղը մաքրել փլատակներից: Թեև ռուս լրագրողն արդեն չի հիշում գյուղի անունը, բայց լավ է հիշում մարդկանց ու նրանց վերաբերմունքը:
«Նման հյուրընկալության ես կյանքում ոչ մի տեղ չեմ հանդիպել, թեև իմ կյանքում շատ երկրներում եմ եղել: Կարծում եմ, որ այդ հյուրասիրությունն է հայերին առանձնացնում մյուսներից»,- նշում է Կոզյուլինը՝ փաստելով, որ իր սրտից ու հիշողությունից երբեք չեն ջնջվի մարդիկ, որոնց տները հավասարվել էին գետնին, իսկ իրենք ապրում էին վրաններում ու, դրանով հանդերձ, իրենց դժվարությունների մասին մտածելու փոխարեն մտածում էին, թե ինչպես հյուրասիրեն հյուրին:
«Այդ տարվա Նոր տարին շատ «աննկատ» եկավ: Առաջին անգամ էր, որ վրանի մեջ էինք նշում՝ պահածոյով ու կոմպոտներով: Վրանի փոքրիկ պատուհանից դիմացի սարի վրա խարույկներ էին երևում։ Գերեզմաներն էին։ Մարդիկ եկել էին իրենց հանգուցյալ հարազատների Նոր տարին շնորհավորելու, իսկ բոլորի համար կենացը մեկն էր՝ «թող նման տարի երբեք չկրկնվի»:
