Երկրի որ հատվածում էլ լինեն մեր սիրելի ծնողները, որ երկրի քաղաքացիներ էլ լինեն, միևնույն է, երեխաների կամակորությունները նրանց այցելում են նույն հատկանիշներով և դրսևորումներով: Ոմանց մոտ այդ կամակորությունները «հյուրընկալվում են» շատ կարճ ժամանակով, իսկ ոմանց մոտ բնակություն են հաստատում երկարաժամկետ:
Այս հոդվածում մենք կխոսենք 2-3 տարեկան երեխաների կամակորությունների մասին, կքննարկենք՝ ինչպե՞ս պայքարել դրանց դեմ, կամ առավել հուզող հարցի կանդրադառնանք՝ պայքարե՞լ արդյոք:
Կամակորությունը յուրաքանչյուր երեխայի զարգացան անբաժանելի մասն է՝ առանց բացառությունների: Առհասարակ մայրիկները պետք է ուրախանան կամակորության արտահայտման համար, քանի որ, որքան շուտ արտահայտվի, այնքան շուտ կհաղթահարվի այդ փուլը և կանցնի: Երեխաները երբեք կամակորություն չեն անում՝ հանուն կամակորության, այնպես՝ ինչպես մեծահասակները, այսինքն՝ առանց պատճառի չեն տխրում կամ լաց լինում: Երեխայի կամակորությունն ազդանշան է ինչ-որ պահանջմունքի: Երկու տարեկան երեխան ցանկություն ունի արտահայտվելու, պահանջելու, նույնիսկ այդ տարիքում երեխաները նոր են սկսում խոսել, և իրենց համար շատ դժվար է խոսքերով փոխանցել սեփական ցանկությունները: Նրանք սկսում են բոյկոտել՝ հիմնականում լացի և «կամակորություն» ասվածի ներքո: Ծնողներն այս դեպքում պետք է շատ խելացի և հետևողական լինեն, ինչպես նաև՝ մեծ համբերատարությամբ վերաբերվեն երեխայի վարքային դրսևորումներին:
Կամակորության պատճառները
1. Կամակորությանպատճառներիցմեկըշատբնականէ, այն յուրաքանչյուր երեխայի զարգացման մասն է: Ծնողներին, սակայն,կարողէթվալ, որիրենցհանգիստ, լսողերեխայիներկուտարեկանիցհետոկարծեսփոխելեն, քանիորնադարձելէշատկամակոր, չլսող, ագրեսիվևյուրաքանչյուրհարցադրմաննապատասխանումէմեզհայտնի «ՈՉ»-ով: Սաշատբնականոնճգնաժամայինանցումէերկուտարեկաներեխաներիտարիքում: Այստարիքային փուլումերեխաներիճանաչողականընկալումըսկսումէմեծացնելիրսահմանները,ևհենցինքը հանդիպումէխոչընդոտի՝մայրիկիկամհայրիկի կողմից հստակեցված սահմանագծիտեսքով, սկսումէհասկանալ, որմինչայդհատվածըկարելիէանցնել, իսկդրանիցհետո՝ոչ: Շատբնականէ, որերկուտարեկաներեխանամենինչինպատասխանումէ՝ՈՉ: Երեխանցանկանումէցույցտալ, որարդենմեծէ, որունիիրկամքը, իրտեսակետը, վերջապեսնազգումէիրիշխանությունը: Թույլատրելիսահմաններումկարելիէհնարավորությունտալերեխաներինկատարելնմանկամակորություններ՝ հասկանալով,որսազարգացմանփուլիշատանհրաժեշտմասէ: Թույլատրելիիսահմանըպետքէսահմանափակվիայնտեղ, որտեղերեխանկարողէիրենվնասպատճառել: Ամենդեպքումերեխայինվերաբերվեք՝որպեսփոքր-ինչավելիմեծի, այլոչթե՝որպեսփոքրիկ-անհասիկի:
2. Կամակորություններիպատճառներիցմեկնէլկարողէլինելծնողներիտարիքը: Երբնրանքլույսաշխարհենբերելփոքրիկին՝իմանալով,որերկրորդըչենունենալու, փորձումենամենբանովգոհացնել:Ծնողը սկսում է զրկելերեխայինընտրությանիրավունքից, սահմանափակում էերեխայիկամայինտարրականվարքայինդրսևորումները,ևերեխանձանձրանալով, որիրենամենինչմատուցումեն՝բացարկելովիրինքնությունը, իրսեփականցանկությունները, սկսումէկամակորդառնալ, ինչն ուղեկցվում էագրեսիվպահվածքովև անդադար լացով:
3. Կամակորության առաջացմանմյուս պատճառըծնողներիզբաղվածություննէ. երբամբողջօրընրանքաշխատումենևչենհասցնումստեղծելերեխայիհետհուզականկապվածություն: Այսինքն՝կարողեներեխայինհարցնելդպրոցի, մանկապարտեզի, ընկերներիմասին, երեխանպատասխանի, բայցծնողնուղղակիպասիվունկնդրողիդերումլինելով՝չբավարարիերեխայիհուզականկապըևջերմությունը: Երեխանզգումէծնողիֆիզիկականներկայությունը, բայցոչ՝հոգեկանկապվածություննուջերմությունը: Զգալովծնողիուշադրությանպակասը, երեխանսկսումէպատժելծնողին՝կամակորությանևվատպահվածքիդրսևորմամբ:
Ծնողը երեխայի համար ապահովության միակ օղակն է: Նրանք միմյանց կապված են շատ ամուր պորտալարով, և, եթե երեխան զգում է, որ ծնողը մտովի կամ հոգեպես իր հետ չէ, սկսում է մեծ տագնապ ապրել, և, եթե ծնողը մի պահ բարկանում է և հինգ րոպե հետո մոռանում է, ապա երեխայի հոգեբանության և ապահովության զարգացման մեջ նստվածք է կուտակվում տագնապի և վախերի ձևավորմամբ: Երեխայի նյարդային համակարգը սկսում է լարվել, և երեխան դառնում է դյուրագրգիռ՝ պատեհ-անպատեհ պահանջելով մայրիկի ներկայությունը:
Հոգեբանի խորհուրդ.
Զինվեք համբերատարությամբ:
Երեխայինիրնյարդայինևկամակորությամբուղեկցվողհիստերիայիմեջմենակ միթողեք, անպայմանմոտեցեքևամուրգրկեք, բայցոչթե՝սաստելու,այլ՝ջերմությունհաղորդելունպատակով:
ԴարձեքՁերերեխայիընկերը, այլոչթեուսուցիչը:
Ապահովելովերեխայիանվտանգությունը, թույլտվեք՝սահմաններիմեջկամակորությունգործելով, երեխայիմեջզարգանանշատկարևորանձնայինորակներ.ինքնավստահություն, ինքնուրյունություն, պատասխանատվություն, սեփական «ԵՍ»-ի գիտակցում:
Միպայքարեքերեխայիդեմ: ՀիշեքՁերտարիքիմասինևհասկացեք,որպայքարիհամարիրավահավասարպայմաններումչեք: Միխլեքերեխայիցիրտարիքը՝բոլորդրսևորումներովևարտահայտումներով: Այդամենիշնորհիվնազարգանումևհասունանումէ:
Վերջիվերջո,ապրեքներդաշնակինքներդձեզհետ, որպեսզիփոխանցեքայդներդաշնակությունըձերերեխային:
Կամիլա Խաչատրյան
Հոգեբան