Տպել
«Հրապարակ»-ի հարցազրույցը ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանի հետ:
– Պարոն Բագրատյան, Թեհրանում՝ վարչապետի Իրան կատարած այցի ժամանակ, կարեւորվեց էներգետիկ գործակցության հեռանկարը․ Իրանի հետ գազամուղի եւ էլեկտրահաղորդման գծի միջպետական պայմանագրերը հայկական կողմից Դուք եք ստորագրել՝ 1995-ին, եւ դրանք այսօր ռազմավարական նշանակություն են ստացել։ Հիմա․ կա գազամուղ, էլեկտրահաղորդման գիծ, կառուցվում է «Հյուսիս-հարավը», բայց, մյուս կողմից, Իրան-Հայաստան տնտեսական կապերը վերջին 15 տարին գտնվում են լճացման փուլում։
– Իրոք, գազամուղի եւ էլեկտրահաղորդման գծից հետո մենք, չգիտես ինչու, խոսում էինք երկաթգծից։ 2012-ին ILF կազմակերպությունն ուսումնասիրությունից հետո հայտարարեց, որ դեպի Իրան մեզ պետք է ավտոճանապարհ, երկաթգիծը թե՛ թանկ է, եւ թե՛ համապատասխան ծավալով բեռներ չկան տեղափոխելու։ Դրանից հետո հրապարակ հանվեց «Հյուսիս-հարավ» ծրագիրը, որը, չգիտես ինչու, սկսեցին կառուցել Արտաշատից Գյումրի հատվածում։ Այդ հատվածում մենք քիչ թե շատ նորմալ ճանապարհ ունենք։ Դեպի Իրան գնացող հատվածը, հատկապես Սիսիանից հետո, Քաջարանի մոտ բարձրանում է մինչեւ 2600 մետր, եւ այնտեղ կան հյուսիսային լանջահատվածներ, որոնք ձմռանը, միեւնույն է, փակ են։ Այս ընթացքում Էրդողանը կառուցեց մի ճանապարհ, որը շրջանցում է Հայաստանը․ Նախիջեւանի վրայով, Արարատ սարի արեւելյան կողմով դեպի Վրաստան եւ ներկայումս Իրանի առեւտրատնտեսական կապերը Վրաստանի եւ հյուսիսային երկրների հետ, ինչպիսիք են՝ Ռուսաստան եւ այլն, իրականացվում է այս ճանապարհով՝ մեծ մասամբ շրջանցելով Հայաստանը։ Շրջանցման հիմնական պատճառներից մեկը կայուն եւ շուրջամյա կապի բացակայությունն է, որովհետեւ ձմռանը մի քանի ամսով, մասնավորապես՝ Քաջարանի հատվածում, ճանապարհը պարտադիր փակ է լինում։ Ակնհայտ է, որ պետք է նոր ճանապարհ, որը շատ վերեւ չբարձրանա, աշխատի կլոր տարին եւ անհրաժեշտության դեպքում ժամանակակից ենթակառուցվածքների միջոցով՝ թունելներ, այլ կառույցներ, շրջանցի այդ բազում շրջադարձերն ու ոլորանները, որոնք այսօր կան դեպի Մեղրի գնացող ճանապարհին։
– Վերջին շրջանում շատ է խոսվում, որ եթե այդ ճանապարհը կառուցվի, մենք կունենանք բոլորովին այլ Հայաստան։ Եթե դրա շնորհիվ կարողանանք 2․5 ժամում հասնել Կապան։
– 2․5 ժամում կարող ենք հասնել Մեղրի․․․ հա, ճիշտ են ասում։ Բացի այդ, այդ ճանապարհը կարող է լինել Մետաքսի ցամաքային ճանապարհի հատվածներից մեկը։ Պարտադիր չէ, որ այդ՝ Չինաստանից եկող ճանապարհն Իրանից հետո գնա Թուրքիայով․ մասամբ կամ ամբողջությամբ կարող է գնալ մինչեւ վրացական նավահանգիստները եւ այնտեղից գնալ Ռուսաստան, Սեւ ծովով՝ Դանուբով մինչեւ Եվրոպայի սիրտը։
– Կա՞ն այդ հսկա եւ հավակնոտ ծրագրի աշխարհաքաղաքական նախադրյալները։ Ակնհայտ է, որ դա ամերիկյան կողմին դուր չի գա, Ռուսաստանի պարագայում էլ դժվար է ասել։ Մի խոսքով, սա առնվազն արտաքին քաղաքական կոորդինացման հարց է։
– Սա Հայաստանի համար կենսական խնդիր է։ Ես չեմ կարծում, որ Հայաստանին բարեկամ որեւէ երկիր կարող է դիտողություն անգամ անել մեզ՝ դեպի հարավ՝ Իրան, Չինաստան, Միջին Արեւելքի երկրներ կայուն ճանապարհ ստեղծելու եւ իր տնտեսությունը զարգացնելու համար։ Նրանք, ովքեր դրան դեմ են, թող կարողանան բացել փակ թուրքական սահմանը։ Եթե չեն կարողանում, ուրեմն Հայաստանն այլ կերպ կլուծի իր խնդիրները՝ ասելով, որ իր տնտեսական կապերը զարգացնում է Ծոցի երկրների հետ՝ կառուցելով ճանապարհ։
– Նոր կառավարությունն այդ ճանապարհի կառուցման անհրաժեշտությունը զգո՞ւմ է։
– Չեմ կարող այդ հարցին պատասխանել, հարցրեք կառավարությանը։
– Իսկ կա՞ հաշվարկ, թե որքան գումար է դրա համար հարկավոր, որքան լրացուցիչ արտաքին պարտք է անհրաժեշտ վերցնել։
– Հայաստանի բոլոր ենթակառուցվածքները 5-աստղանի դարձնելու համար մեզ պետք է 9 միլիարդ դոլար։
Ամբողջությամբ՝ hraparak.am
