Տպել
Քարտեզագրող Գարիկն ու դիվանագետ Էսթերն ամուսնացան մոտ մեկ տարի առաջ. Երևանում թողեցին աշխատանքը, ընկերներին, ընտանիքն ու տեղափոխվեցին Տավուշ։ Գարիկը ծնունդով ներկայում Բերդի, նախկինում Շամշադինի տարածաշրջանի Նորաշեն գյուղից է։ Ասում է՝ «Քսանհինգ տարեկան եմ, տասներկու տարին ապրել եմ գյուղում, տասներեքը՝ քաղաքում, բայց երբ հասկացա, որ բալանսը խախտվել է, որոշեցի հայրենադարձվել»։
Գարիկի համար քաղաքից գյուղ վերադառնալն էլ է հայրենադարձություն. ուր էլ գյուղից արտագաղթես՝ մայրաքաղաք, թե արտագնա աշխատանքի մեկնես, պատճառը նույնն է՝ լավ օրից չէ, ավելի լավ կյանքի համար ես գնում, հետևաբար, գյուղ վերադարձողը հայրենադարձ է։ Գարիկին հայրենադարձության է մղել, ինչպես ինքն է ասում «անարդարության զգացումը», երբ զբոսաշրջության զարգացման համար Տավուշի մյուս տարածաշրջանները համապատասխան գրավիչ բրենդավորում են ստանում, իսկ Շամշադինը կոչում «հեռավոր ու սահմանամերձ», մինչդեռ այն պիտի բրենդավորել որպես «իրական Տավուշ»։
Երիտասարդ զույգը Շամշադին է տեղափոխվել, որովհետև տարածաշրջանում մեծ պոտենցիալ է տեսնում աշխատելու, ստեղծելու, զարգացնելու համար։ Որպես առաջնահերթ հեռանկարային ուղղություն դիտարկում են զբոսաշրջությունը, որը շղթայական ռեակցիայով կնպաստի տարբեր բնագավառների զարգացմանը: Եթե զբոսաշրջիկը գալիս է, նա տարբեր պրոդուկտներից կօգտվի՝ կգիշերի հյուրատանը, գնումներ կանի, ռեստորան կգնա և այլն։
Խարկովում կրկին ծածանվեց Հայաստանի եռագույնը. գյուղ, որը զբոսաշրջային ներուժ ունի
Այդպես երկու տարի առաջ մտահղացվեց «Ագրոտուրիզմը Տավուշում» նախաձեռնությունը, որի շրջանակներում Նորաշեն գյուղում հիմնվեց «Աշխարհի ծայրը» հյուրատունը։ Կարճ ժամանակ անց նախաձեռնությունը միավորեց նաև այլ գյուղերում գտնվող հյուրատներ։ Տարածաշրջանում ագրոտուրիզմը զարգացնելու մեծ հեռանկարներ կան, բայց դրա համար նաև մտածելակերպ է պետք փոխել։ Շամշադին երբևէ այցելած յուրաքանչյուրը կփաստի, թե ինչքան հյուրասեր, սրտաբաց, անշահախնդիր մարդիկ են այստեղ ապրում, գյուղ եկած անծանոթը միանգամից դառնում է սպասված հյուր։
«Երբ արշավներ էինք կազմակերպում և հարմար տներ ունեցող գյուղացիներին առաջարկում գումարով գիշերակաց տրամադրել մեր հյուրերին, վիրավորվում էին, նեղանում, ասում էին՝ մեր հյուրին առանց ինչ-որ բանի կպահենք։ Այստեղ մարդիկ ամաչում են փող վերցնել»,- հիշում է Գարիկը, մինչդեռ ամբողջ աշխարհում ու նաև Հայաստանի տարբեր մարզերում ընդունված և նորմալ բան է գյուղական տուրիզմը, շատ զբոսաշրջիկներ նախընտրում են ոչ թե հյուրանոցում, այլ բնակիչների տանը գիշերել՝ տեղական կոլորիտն ու կենցաղը բացահայտելու համար։«Աստիճանաբար այն մարդիկ, ովքեր նախկինում մերժում էին գումարով գիշերակաց տրամադրել, հիմա հետաքրքրվում են դրանով»,- ուրախությամբ նշում է Գարիկը։
Շուրջբոլորը երիտասարդները տեսնում են հնարավորություններ զբոսաշրջային «պրոդուկտ» դարձնելու համար, անգամ կով կթելն է «պրոդուկտ»։
«Բերդում համարյա ամեն օր անցնում եմ մի վայրով, որ մենք ATK ենք ասում, գարաժներ են. կարծես սովետական հին ավտոբուսների գերեզմանոց լինի։ Իրականում շատ տխուր տեսարան է։ Մի օր էլ մտածեցի, որ այդ ջարդոնի վերածված ավտոբուսները կարող են զբոսաշրջային կրեատիվ իր դառնալ։ Աշխարհում շատ քիչ հյուրանոցներ, հյուրատներ կան, որ զբոսաշրջիկը տվյալ վայր կմեկնի՝ հատուկ այդ հյուրատանը կանգ առնելու համար։ Իսկ սա կարող է հենց այդպիսին դառնալ՝ զբոսաշրջային գրավչություն»,- պատմում է Գարիկը։
Այդպես գյուղացիների օգնությամբ սովետական հին, անպետք, մետաղյա ջարդոնի վերածված ավտոբուսը Բերդից հասցվեց Նորաշեն գյուղ։ SovietBus Hotel՝ այս է Գարիկի նորարար մտահղացումը՝ ավտոբուսը վերանորոգել, ներկել, կահավորել ու դարձնել յուրօրինակ ավտոբուս-հյուրանոց, որից ցնցող տեսարան է բացվում դեպի Խրամի ձորը։ Սա հենց այն հյուրանոցն է լինելու, որտեղ մնալու համար մարդիկ հատուկ կգան, կհասնեն Շամշադին։ Սկզբնապես երիտասարդները մտածում էին հինգ նման ավտոբուս տեղադրել, բայց, քանի որ գործը ծախսատար է, իսկ Գարիկն ու Էսթերն անգամ սրա համար դեռ գումար չունեն և միջոցներ են փնտրում, որոշեցին մյուս ավտոբուսների տեղադրման հարցը հետաձգել, երբ այս մեկով հաջողության կհասնեն։ Իսկ որ կհասնեն, չեն էլ կասկածում. մայիսի 28-ին՝ Առաջին Հանրապետության օրը, բացումն է լինելու՝ ավտոբուս-հյուրանոցն ունենալու է բոլոր հարմարությունները, տեղադրված են լինելու մեկ երկտեղանի մահճակալ, բազմոց։
«Ես Երևանում թողել եմ իմ երկու հեռանկարային աշխատանքները, հրաժարվել գայթակղիչ առաջարկներից, եկել եմ այստեղ, որովհետև վստահ եմ, որ անելիք շատ կա, իսկ մենք ունենք անհրաժեշտ գիտելիք, պատրաստ ենք ներդնել ժամանակ և էներգիա՝ եղած հնարավորությունները զարգացնելու համար»,- պատմում է Գարիկը։
Անցած տարի աշնանը նախաձեռնության շրջանակներում Գարիկն ու Էսթերը սկսեցին ռեժանի վաճառք. կարևորն այն է, որ մեծ քանակով ռեժան գնելիս ապրանքի գինը չէին իջեցնում, գնում այն նույն արժեքով, ինչով գյուղացին վաճառում է, հետո բրենդավորում այն ու վերավաճառում քաղաքում։ Հիմա ռեժանի «գործը կանգնել է», որովհետև կաթը քիչ է, բայց շուտով կվերսկսեն։ Հնարավորություններն այստեղ անսպառ են։
«Ես նաև այստեղ եմ պատկերացնում մեր երեխաներին մեծացնելը. գյուղում մեծացած երեխան ավելի լայնախոհ է, քան քաղաքի ասֆալտի ու բետոնի մեջ»,-ասում է Գարիկը։
Զույգը լավ գիտի`քաղաք գնալուց հետո երեխան մի քանի ամսում տեսնում ու բացահայտում է այն, ինչի պակասը գյուղում կա, իսկ քաղաքում մեծացած երեխան մի քանի ամիս գյուղում ապրելով՝ պակասը չի լրացնի։
