Տպել
ԱՄՆ-ի Հյուսիսարևմտյան համալսարանի գիտնականները հետազոտություն են հրապարակել Proceedings of the National Academy of Sciences ամսագրում, որտեղ նրանք բացահայտել են գիշերային քնի ժամանակ լույսի վտանգավոր ազդեցությունը մարդու օրգանիզմի վրա։ Փորձագետների կարծիքով, նույնիսկ մեկ գիշեր լույսի տակ քնելու դեպքում կարող է խաթարվել գլյուկոզայի կարգավորումը և սրտանոթային ֆունկցիան՝ նպաստելով սրտի հիվանդության, շաքարախտի և նյութափոխանակության համախտանիշի առաջացմանը: Ինչպես գրում են հոդվածի հեղինակները, շատ կարևոր է խուսափել կամ գոնե նվազագույնի հասցնել գիշերային ժամերին ննջասենյակի լույսի քանակը։
Գիշերային լուսավորությունը խանգարում է սրտի աշխատանքին
Հետազոտությունները ապացուցում են, որ քնի ժամանակ լուսավորությունը արագացնում է սրտի զարկերը, թեև քնած ժամանակ հակառակը պետք էլինի: : Սրտի հաճախությունը կարգավորվում է սիմպաթիկ և պարասիմպաթիկ նյարդային համակարգերով, որոնք միասին կազմում են վեգետատիվ նյարդային համակարգը։
Առաջինը փոխում է տարբեր օրգանների աշխատանքի ռեժիմները՝ մեծացնելով նյութափոխանակության պրոցեսների արագությունը և ուժեղացնելով սրտի կծկումները, ինչն օգնում է օրգանիզմին հարմարվել շրջակա միջավայրի փոփոխվող պայմաններին: Երկրորդը հակառակ ազդեցությունն է ունենում՝ օգնում է օրգանիզմին անցնել հանգստի վիճակի։ Այսպիսով, պարասիմպաթիկ նյարդային համակարգը կարգավորում է գիշերային պրոցեսներն օրգանիզմում, որը խանգարվում է վառ լուսավորությամբ:։
Հետազոտողները հայտնաբերել են նախադիաբետիկ նշաններ
Գիտնականները պարզել են, որ արդեն առավոտյան այն բանից հետո, երբ մարդիկ լուսավորված սենյակում են քնել, առաջանում է ինսուլինային դիմադրություն, որը 2-րդ տիպի շաքարախտի բնորոշ հատկանիշն է: Ինսուլինի դիմադրությունը արտահայտվում է նրանով, որ մկանների, ճարպային հյուսվածքի և լյարդի բջիջները սկսում են վատ արձագանքել ինսուլինին և արդյունքում չեն կարողանում նույն արդյունավետությամբ յուրացնել էներգիայի մատակարարման համար անհրաժեշտ գլյուկոզան: Դա փոխհատուցելու համար ենթաստամոքսային գեղձը սկսում է ավելի շատ ինսուլին արտադրել, սակայն ժամանակի ընթացքում արյան շաքարի մակարդակը դեռ բարձրանում է, ինչը վկայում է շաքարախտի զարգացման մասին։
Գիշերային լույսը վատ քնի և գիրության պատճառ է դառնում
Նախորդ հետազոտությունը, որը հրապարակվել էր JAMA Internal Medicine ամսագրում, ուսումնասիրել էր առողջ մարդկանց մեծ խումբ, ովքեր քնած ժամանակ ենթարկվել էին լույսի ազդեցությանը: Փորձարկվողներին բնորոշ էր ավելորդ քաշը և գիրությունը:
Նոր հետազոտության ընթացքում կամավորները տեղյակ չէին, որ լույսը վառվել է քնած ժամանակ, բայց դա ազդել է նրանց քնի որակի վրա: Արդյունքում քունը մասնատվել է, իսկ մարդու օրգանիզմը չի կարողացել հանգստանալ ու վերականգնվել, ինչպես լիարժեք քնի դեպքում։ Պարզվել է, որ լույսը ակտիվացրել է սիմպաթիկ համակարգը, որն օրգանիզմը բերել է բարձր զգոնության վիճակի։
Գիտնականները խորհուրդ են տալիս գիշերն անջատել լույսերը և ծածկել պատուհանները
Արդյունքները կարևոր են նրանց համար, ովքեր ապրում են մեծ քաղաքներում, որտեղ գիշերային լուսավորության մակարդակը բարձր է, ասում են փորձագետները: Բացի այդ, զարգացած երկրներում մարդկանց մի զգալի մասը (մինչև 40 տոկոս) քնում է կա՛մ անկողնու կողքի լամպը միացրած, կա՛մ ննջասենյակի լույսը միացված, կա՛մ նույնիսկ հեռուստացույցը միացված:
Գիտնականները խորհուրդ են տալիս լույսերը չմիացնել գիշերը, իսկ եթե դա անհրաժեշտ է անել, ապա պետք է ցածր լուսավորության աղբյուրները մոտեցնել հատակին։ Խորհուրդ չի տրվում մթության մեջ օգտագործել սպիտակ կամ կապույտ լույսի աղբյուրներ, փոխարենը լավագույն տարբերակը կլինի սաթագույն կամ կարմիր-նարնջագույն լույսը: Լավ է օգտագործել աչքի դիմակներ կամ մթնեցնող վարագույրներ, բայց եթե դրանք հասանելի չեն, ապա ավելի լավ է անկողինը տեղափոխել այնպես, որ փողոցի լույսը չընկնի դեմքին։ Եթե դուք կարող եք լավ տեսնել առարկաները մթության մեջ, ապա, ամենայն հավանականությամբ, լուսավորության մակարդակը թույլատրելի մակարդակից բարձր է:
